Үрейлі қыркүйек: шенеуніктер балаларды мектепке кіргізе ме?

Мәжіліс депутаты Ирина Смирнова бүкіл Қазақстанда бір жарым жыл қашықтықтан оқытудың нәтижесін, сапасын қалай бағалайтыны туралы шенеуніктерге сұрақ қойды.

Қазақстанда онлайн оқыту бірқатар ірі жанжалдарға айналды. Бірнеше облыста шенеуніктер аз қамтылған оқушыларға компьютер сатып алуға бөлінген ақшаны ұрлады деп айыпталуда. ZOOM сабақтары ара-тұра қылмыскерлердің порнороликтерді таратуы кесірінен тоқтатылды. Білім беру платформалары жүктеменің көп болуына байланысты жиі дұрыс жұмыс істемеді. Бұл шамалы болсын интернеті бар аймақтарда. Шалғай ауылдарда балалар үйлердің төбесінде отырып интернетке кірді. Маусымда мемлекет барлық мектеп оқушыларын стандартты емтихандар алу және ҰБТ алу арқылы оқу жылының «сәтті» аяқталуымен «құттықтады».

Қашықтықтан оқытуға байланысты жыл қорытындысы бойынша ешкімге жеңілдік жасаған жоқ.

Мысалы, Оралдық зағип талапкерге ҰБТ-да суреттері бар тапсырмалар түскен

Өңірлерден осындай жаңалықтар жеткілікті деңгейде келіп жатыр.

Сондықтан ата-аналарда тағы да оқу жылы қашықтықтан болады деген қорқыныш бар. Солай болуы да мүмкін.

Премьер-Министрдің орынбасары Ералы Тоғжанов Президенттің маусым айындағы тапсырмасынан кейін дәстүрлі оқыту форматына дайындалу керектігін, бірақ бәрі эпидемиологиялық жағдайға байланысты болатынын айтты.

Жақсы болғанын қаладық

Саясаттанушы Данияр Әшімбаев шенеуніктердің соңғы бір жарым жыл ішінде қабылдаған шешімдерін ковидтік күйзелістің сыңаржақ салдары деп атады.

– Данияр, егер балалар тағы мектепке бармаса, жаңа  оқу жылын қашықтықтан оқи ма?

– Білім беру деңгейі қашықтықтан оқуға дейін де төмендеген. Бұл, ең алдымен, орта білімге қатысты. Өйткені жоғары білім деңгейінде көрініс онша жағымсыз емес, дегенмен

көбісі диплом беру фабрикаларын жабуды қолдайды

Есіңізде болса, бұл фабрикалар қолға жармасқан кезде жаппай жанжал басталады.

Біз орта білім беру сапасының әлемдік рейтингінде айтарлықтай артта қалып отырмыз.

 ҰБТ пайда болғаннан бәрі жаттап оқиды. Шығармашылық даму және логикалық ойлау мұлде назардан тыс қалды. Бұл қиындықтар шешілмеген күйде қалды.

ҰБТ сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес үшін енгізілді. Содан кейін мектептерге алтын медаль беру құқығы берілгеннен кейін, алтын белгі иелерінің саны жыл сайын өсіп келе жатқанын көріп отырмыз

Яғни, олар ортақ шешімге келген сияқты, бірақ ол біздің орта білімімді тежейтінін білді.

Гранттарды бөлуде де қиындықтар туындайды. Мемлекеттік білім беру тапсырысы түсініксіз талаптармен құрылады.

Данияр Әшімбаев

Және осындай жағдайда қашықтықтан оқыту форматы енгізіледі. Бірінші болып білім министрлігінің білім беру платформалары төтеп бере алмады, оларды әзірлеуге мемлекет бюджеттен миллиардтаған қаражат жұмсады. СОдан кейін оқулықтардың сапасы нашар екені айқындалды. Сымсыз интернеттің жылдамдығы мен цифрландыру саласындағы жетістіктеріміз туралы әңгімелер көптеген отбасылардың үйінде компьютердің жоқ екендігін түсіндірді.  Смартфоннан видолар, мультфильмдер көруге, ойын ойнауға болады. Бірақ сабақ оқу қиын.

Коронавирустық күйзеліс

— Яғни біздің барлық жетістіктеріміз асыра бағаланған ба?

– Ия, және өте қатты. Онлайн оқу –балаларға да, ата-аналарға да, мұғалімдерге де үлкен психологиялық ауыртпалық. Мұғалімдердің оқушылармен тікелей байланысы жоқ. Үйде балалар барлық оқу жүктемесін ата-аналарына жүктей бастайды.

Барлығы зардап шегетін психологиялық жағдай туындайды.

Өткен оқу жылының соңында алған білім сапасы одан да төмендегеніне сенімдімін. Бастапқыда әркімнің мүмкіндіктері әртүрлі болды.

Теледидардағы көпшілікке арналған бейне сабақтар әр 10 минут сайын маска киюді насихаттаумен үзіліп отырды. Білім беру арналары үшін оны алып тастауы керек еді деп ойлаймын

Орта және жоғары білім беру мекемелерінде жұмыс істейтін мұғалімдермен сөйлескен кезде олар мектепке келіп оқуға қайта оралу қажеттілігі туралы айтады. Бұған барлығы дайын. Біз көптеген мекемелер карантин жағдайында да жұмыс істеуді жалғастырып, жақсы нәтиже көрсетіп жатқанын көріп жүрміз.

Бірақ бұл дайындыққа жақында біздің мемлекеттік аппаратты ерекшелендіретін коронавирустық күйзеліс қосылды.

Барлық мұғалімдер вакцина алуы  керек деген талаптар шұғыл түрде енгізілуде. Қарсы көрсеткіштері бар екендігі туралы әңгімелер болғанына қарамастан. Барлық мұғалімдер вакцина алсын деп әкімдіктер мектеп әкімшілігіне қысым жасауда. Енді Денсаулық сақтау министрлігі жасөспірімдерге вакцина егуді бастау туралы шешім қабылдады, бұл категорияның клиникалық сынақтары мүлдем өткізілмегенін ескермеуде. Бұл ретте мемлекет ықтимал тәуекелдер туралы айтуға дайын емес және оған ниеті де жоқ.

Қайсысы жеңеді – ақыл ма, сыңаржақтық па?

– Қашықтықтан оқыту мемлекетке бюджетті үнемдеу тұрғысынан ыңғайлы деген пікір бар. Өйткені мектептер бос тұр.

– Бірақ ғимараттарға қаржылық жүктеме әлі де жүріп жатыр – оларды жұмыс жағдайында ұстап тұру, қорғау керек. Мұғалімдер бұрынғыдай жалақы алып жатыр.

Жалпы алғанда, барлық басқа аргументтерді қоса алғанда мектептер білім алу үшін емес пе. Қадағалаусыз қалған мектеп оқушыларының көпшілігі өздігінен оқымайды.

1 қыркүйектен бастап гаджеттермен емес, партада отырып оқу қисынды және дұрыс болар еді. Әрине, ақылға қонымды санитарлық талаптардың сақталуын ескере отырып

Алайда, біз билік бұл жағдайды вакцина алуға міндеттеу үшін пайдаланып қалуда екенін көріп отырмыз. Мұғалімдер вакцина алу керек немесе жұмыстан шығу керек деген талап қойды.

Вакцинацияға сыни көзқарас ең алдымен интеллектуалды дамыған адамдарда болғандықтан, мұндай шаралар елдің педагогикалық корпусы сапасының нашарлауына ықпал етеді.

Өкінішке орай, Үкіметтегі әлеуметтік салаға жауапты Тоғжанов мырза да, денсаулық сақтау министрлігіне жетекшілік ететін Цой мырза да, әкімдердің бейінді орынбасарлары да өздерін кешенді дұрыс шешім қабылдай алатын адамдар ретінде көрсете алмады.

Сондықтан, мүмкін болатын барлық шаралар тізбегінің ішіндегі ең сыңаржақ шарасы қабылдана ма деп қорқамын. Соның бірі – үйде отыру

Жалпы, елдегі әлеуметтік салаға жетекшілік ететін шенеуніктердің қызметі жыл сайын сыңаржақ сипатқа ие болуда.

Президенттің жүйелі сыны және тұтастай алғанда 2020 жылғы коронавирус дағдарысы ештеңе үйретпеген тәрізді. Енді үкіметтегі мырзалар бұрынғы және қазіргі кезеңдердегі қателіктерінің кепіліне айналдырып, балаларға салмақ салуын жалғастыруда.