Ұлттық банк қарыз статистикасына көмектесті

Мемлекеттік қарыздың азаю құпиясы  

Алайда, бұл ретте Үкіметтің борышы 1,4%-ға – 18 трлн 42,9 млрд теңгеге дейін, долларлық мәнде – 1,9%-ға, $42 млрд 387,1 млн-ға дейін ұлғайды. Бұл мәселенің себебі ішкі үкіметтік борыш болды. Үшінші тоқсанда бұл 3,5%-ға – 10 трлн 664,5 млрд теңгеге дейін, американдық валютамен қайта есептегенде – 4,0%-ға, $25 млрд 53,4 млн-ға дейін ұлғайды.

Негізгі салымды мемлекеттік ұзақ мерзімді қазынашылық міндеттемелерді шығару есебінен үкімет тартқан, 5,3%-ға немесе 440,7 млрд-қа – 8 трлн 829,0 млрд теңгеге дейін ұлғайған “ұзақ” борыш енгізді.

Инвесторларға жоғары базалық мөлшерлеме қажет

Ұлттық Банкте айтқандай, олардың базалық мөлшерлемені 9,75%-ға дейін арттыруы шетелдік инвесторлар үшін борыштық теңгелік құралдарды тартымды етеді. Қазан айында олар қазақстандық МБҚ-ға өз салымдарын 75 млрд теңгеге арттырып, жыл басынан бері 433 млрд теңге қосты.

Үкімет борышының сыртқы бөлігі 1,5%-ға – 7 трлн 378,4 млрд теңгеге дейін, долларлық баламада – 1,0% – ға, $17 млрд 333,7 млн-ға дейін азайды.

Бұл ретте Үкіметтің негізгі кредиторлары – еурооблигацияларды ұстаушылар (0,6% — $9 млрд 65,6 млн-ға дейін), Дүниежүзілік банк (1,7% — $3 млрд 358,4 млн-ға дейін) және Азия Даму Банкі (1,2% — $2 млрд 152,0 млн-ға дейін) алдындағы берешек азайды. Бұл үштікке жалпы алғанда сыртқы үкіметтік борыштың жалпы сомасының 84,1%-ы тиесілі.

Ұлттық Банктің Қарыздары

Ұлттық Банкке келетін мемлекеттік қарыздың барлығы Ішкі қарыз болып табылады.

Үшінші тоқсанда оның көлемі күрт төмендеді – 19,1%-ға, 2 трлн 741,2 млрд-қа ($6 млрд 439,7 млн), ал абсолюттік мәнде – 646,6 млрд теңгеге дейін азайды.

Мұндай шараны Ұлттық Банктің отандық экономиканы тікелей қаржыландырудан шығуымен, сондай-ақ мемлекеттік қолдау қаражатын құю нәтижесінде нарықтан шығаруға тура келетін “артық” ақша санының азаюымен түсіндіруге болады.

Мемлекеттік қарыздың тағы бір құрамдас бөлігі ҚР Жергілікті атқарушы органдарға, яғни әкімдіктерге тиесілі. Олардың борышкерлер алдындағы берешегі үшінші тоқсанда 3,7%-ға – 1 трлн 791,5 млрд-қа ($4 млрд 208,8 млн) дейін ұлғайды.

Қаржы министрлігінің борыштық статистикасында мемлекет кепілдік берген борыш пен мемлекеттің кепілгерлігі бойынша борыш та ескеріледі. Біріншісі үшінші тоқсанда айтарлықтай өсті – 8,8%-ға, 1 трлн 2,2 млрд-қа дейін ($2 млрд 354,4 млн), ал екіншісі айтарлықтай – 7,0%-ға, 26,6 млрд теңгеге дейін ($62,5 млн) азайды.

Осы құрамдас бөліктерді ескере отырып, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген борыштың жалпы мөлшері 1 қазанда 1,3%-ға төмендеп, 22 трлн 869,9 млрд теңгені құрады. Долларлық баламада бұл көрсеткіштің мәні 0,8%-ға – 53 млрд 726,9 млн долларға дейін төмендеді.

2021 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген борыш, ҚР мемлекет кепілгерліктері бойынша борыш

Ескерту:

1) өзара талаптарды есепке алмай (Жергілікті атқарушы органдардың ҚР Үкіметі алдындағы борышы).

2) борышты бағалау жергілікті атқарушы органдардың борыштық міндеттемелері бойынша дерекқорды қалыптастыру және салыстыру процесі аяқталғаннан кейін нақтыланады.

Анықтама үшін: АҚШ долларының 30.09.2021 ж. бағамы – 425,67 теңге