Ұлттық банк бағаның жедел өсуінен қауіптенеді

Болжам ойдағыдай шықты: Ұлттық Банк базалық мөлшерлеме +/- 1,0 п. т. пайыздық дәлізбен 9% деңгейінде қалады. Кем дегенде бұл деңгейде ол наурыз мерекелеріне дейін қалады – кезекті жоспарлы кеңес 9 наурызға белгіленді.

Әрі қарай шешімдер

“инфляцияның нақты динамикасына және оның болжамдарға сәйкестігіне, инфляциялық күтулердің төмендеуі мен тұрақтануына, сондай-ақ тәуекелдер балансына байланысты” қабылданатын болады.

Шамасы, қазір Ұлттық Банкте бағаның өсуінен қатты қорқады.

Нысаналы дәлізден жоспарлы шығу

2020 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстанда тауарлар мен қызметтер бағасының өсуі 7,5%-ды құрады. Бұл, Ұлттық Банкте мәлімдегендей, болжамдарға сәйкес келеді, дегенмен бұрын белгіленген 4-6%-дық нысаналы дәлізден айтарлықтай асып түседі.

Бағаның айтарлықтай өсуі барлық бағыттарда байқалды:

• азық-түлік инфляциясы 11,3%-ға дейін жеделдеді. Майдың, жұмыртқаның, қанттың және көкөністердің қымбаттауы әлемдік бағалар мен ішкі өндірушілердің бағасының динамикасымен түсіндіріледі
• азық-түлік емес инфляция 5,5% құрады. Киім, аяқ киім, ЖЖМ бағасының өсуі бәсеңдеген кезде дәрі-дәрмектерге, үй тұрмысындағы заттарға және тұрмыстық техникаға бағалар өсті. Себебі — эпидемиологиялық жағдай, сондай-ақ қашықтықтан жұмыс істеу және оқу режимі жағдайында сұраныстың сақталуы
• сервистік инфляция 4,2%-ға дейін жеделдеді. Қоғамдық тамақтандыру, қонақ үй қызметтері, тұрмыстық қызметтердің жекелеген түрлері мен жеке күтім қызметтерінің құны өсті

“Базалық инфляция көрсеткіштері инфляциялық процестердің жеделдеуін көрсетеді. Мәселен, 2020 жылдың желтоқсан айында 7,9%-ға (қыркүйек-қазан айларында — 5-6%) дейін жылдамдады”, – деп атап өтті Ұлттық банкте.

Тағы бір фактор – инфляция болжамы. Олар жоғары болып қалады. Ағымдағы немесе бағаның неғұрлым жылдам өсуін күтетін респонденттердің үлесі 50% ды құрады (2020 жылғы қарашада – 52%).

ЖІӨ халықтың кірістерімен бірге төмендейді

Бірақ инфляция базалық мөлшерлемені төмендетудің жалғыз кедергісі емес. Ел экономикасы 2020 жылы 2,6%-ға қысқарды (және бұл Ұлттық Банктің болжамдарына сәйкес келеді). ЖІӨ-нің қысқаруына негізгі төмендеуді тау-кен өнеркәсібі, сауда және көлік енгізді.

“Тау-кен өнеркәсібіндегі құлдырау мұнай мен газ конденсатын өндіру көлемінің төмендеуіне байланысты. Көліктің қысқаруына жүк және жолаушылар айналымы көлемінің төмендеуі ықпал етті.

Сауданың теріс серпіні карантиндік шектеулердің сақталуым және бәсеңдеген сұраныспен байланысты

Сонымен қатар, ЖІӨ динамикасына өңдеу өнеркәсібі, Ауыл шаруашылығы, құрылыс, Ақпарат және байланыс, сондай-ақ мемлекеттік сектор оң үлес қосты”, – делінген реттеушінің хабарламасында.

Сондай-ақ, Ұлттық Банк халықтың атаулы ақшалай табыстары өсуінің біртіндеп баяулағанын атап өтті. Наурызда 13,8%-дан (жылдан жылға) 2020 жылғы қарашада 2,1%-ға дейін.

“Сонымен қатар, инфляциялық процестердің жеделдеуі халықтың нақты ақшалай табысының төмендеуіне алып келді. 2020 жылғы қарашада 4,8%-ға қысқарды. Осыған қарамастан, екінші жартыжылдықта үй шаруашылықтарының тұтынушылық сұранысының біршама қалпына келуі байқалады. Бұл негізінен азық-түлікті тұтынумен және азық-түлік емес тауарларды тұтынудың әлсіз қалпына келуімен байланысты”, – деп атап өтті Ұлттық Банкте.

Коронавирус кедергі келтіреді

Коронавирус кілті болып табылатын сыртқы факторлардың өзектілігі төмендемейді. Вакцинация басталғанның өзінде әлемдік экономикадағы жағдай әлсіз оң күйінде қалып отыр. Бұл жаңа карантиндік шектеулер және жаңа штамдар. Әлемдік экономикаға дамыған елдердің өнеркәсіп секторы айтарлықтай қолдау көрсетуді жалғастыруда. Қытайдағы сыртқы сауда көрсеткіштерінің өсуі қосады.

Бірақ мұнай секторындағы жағдай біршама жақсарды. Нарықтар ОПЕК-тің тиімділігі мен әлемдік экономиканың қалпына келуіне сенеді. Brent маркалы мұнай бағасы барреліне 55 доллардан жоғары көтерілді.

“Халықаралық ұйымдардың соңғы болжамдарында күтілетін мұнай тұтыну бойынша бағалау шамалы өсті. EIA болжамдары бойынша, 2021 және 2022 жылдары Brent бағасы орташа есеппен тиісінше 52,8 және 53,4 долларды құрайды”, — делінген Ұлттық банктің хабарламасында.