Валюталық дүрлікпе: екінші ай қатарынан долларға сұраныс күрт өсуде

Орташа айлық бағам бойынша қайта есептеуде желтоқсанның қорытындысы бойынша халықтың қолында 871,7 млн доллар қалды, деп жазады @DataHub_FCBK телеграм-арнасы Ұлттық банктің мәліметтеріне сілтеме жасап.

Бұған маусымдық фактор әсер етті дей алмаймыз: 2020 жылғы желтоқсанмен салыстырғанда нетто-сату 87,6%-ға; 2019 жылғы желтоқсанмен салыстырғанда – 76,6%-ға өсті.

Сұранысты кім арттырды?

Желтоқсанда барлық сұраныстың 60%-ға жуығы республикалық маңызы бар қалаларға тиесілі болды.

• Алматыда нетто-сату көлемі бір айда 82,5-тен 109,1 млрд теңгеге дейін өсті
• Нұр-Сұлтанда – 35,1-ден 47,5 млрд-қа дейін
• Шымкентте – 61,2-ден 62,4 млрд-қа дейін

Сонымен қатар, бұл аймақтарда қарашада сұраныс жоғары болды.

Үш оңтүстік өңірде (Алматы және Жамбыл облыстары, сондай-ақ Шымкент) долларға сұраныс кем дегенде 2018 жылдың басынан бері ең жоғары болды. Түркістан облысында ол тарихи максимумға жақындады – бұдан жоғары, бір ай бұрын, 2021 жылдың қараша айында болды.

Барлық басқа аймақтарда нетто-сату көрсеткіштері 2019 жылдың маусымынан бері максимумға жетті.

Сұраныс бір жылда 22%-ға өсті

2021 жылы қазақстандықтар доллар сатып алуға оларды сатудан түскен пайдаға қарағанда 2 трлн 036 млрд теңгеге артық қаражат жұмсады. Бұл 2020 жылмен салыстырғанда 362,6 млрд теңгеге (21,7%) артық. Орташа айлық бағам бойынша қайта есептеу кезінде халықтың қолында осы уақыт ішінде 4,77 млрд доллар жиналды – бұл бір жыл бұрынғыға қарағанда 731 млн-ға (немесе 18,1%) артық.

Шымкентте доллар ең көп сұранысқа ие болды. 2021 жылы нетто-сату 576,5 млрд теңгені құрады (2020 жылға қарағанда 75%-ға артық). Алматыда сұраныс 7%-ға — 525,7 млрд-қа дейін төмендеді, тұтастай алғанда бұл екі қалаға жалпы республикалық сұраныстың 54%-ы келді. Ең төменгі көрсеткіштер Солтүстік Қазақстан (21,6 млрд; оның 27% желтоқсанда) және Ақмола (23,7 млрд теңге; желтоқсан үлесі – 29%) облыстарында.

Қарашадан аз, бірақ бір жыл бұрынғыдан көп

Ал басқа валюталар ше? 2021 жылдың қараша айында еуро мен рубльге деген сұраныс кем дегенде 2018 жылдың басынан бері максималды деңгейде болды. Желтоқсанда нетто-сатылымдар төмендеді, бірақ соған қарамастан айтарлықтай жоғары деңгейде қалды. Әсіресе осы ай үшін:

• Желтоқсанда еуроға таза сұраныс — 31,5 млрд теңге (бір жыл бұрынғыға қарағанда 63,8%-ға артық)
• рубльдің нетто-сатылуы 2020 жылғы желтоқсанмен салыстырғанда 48,4%-ға — 78,7 млрд-қа дейін ұлғайды

Жыл қорытындысы бойынша да өсім байқалады. 2021 қорытындысы бойынша еуровалютаға жалпы сұраныс 326 млрд теңгені (+60,3%) құрады, бұл шамамен 650 млн еуро; ресейлік валютаға – 749,9 млрд (+34,6%) — шамамен 130 млрд рубль.

Еуро қай жерде ең көп сұранысқа ие?

2021 жылғы желтоқсанда Шымкентте еуроға сұраныстың төрт есе төмендеуі болды: 10,8-ден 2,4 млрд-қа дейін, бірақ бұл да аз емес: 2019 жылы қалада нетто-сатудың орташа айлық деңгейі 1,9 млрд теңгені; 2020 жылы — 1,5 млрд теңгені құрады.

“Жыл қорытындысы бойынша Шымкент еуропалық валютаға сұраныс бойынша өңірлер арасында үшінші орынды иеленді (2,5 есе өсіммен 46,6 млрд теңге). Алда — Нұр-Сұлтан (48,5 млрд) және Алматы (106 млрд).

Түркістан облысында еуро ең аз сұранысқа ие — 900 млн теңгеден аз. Бұл жалпы республикалық деңгейдің 0,3% құрайды”, — деп атап өтті @DataHub_FCBK.

Рубль ең көп қай өңірде сұранысқа ие?

Шығыс Қазақстан облысында Ресей валютасын нетто-сату қатарынан жетінші ай өсіп келеді. Желтоқсанда бұл көрсеткіш 14 млрд теңгеден асты — соңғы төрт жылда республиканың бірде-бір өңірінде рубльге сұраныс мұнша болған емес.

Солтүстік Қазақстан облысында желтоқсан айындағы нетто-сатылымдар 2019 жылдың қарашасынан бері ең жоғары (6,6 млрд теңге); Атырау облысында – 2019 жылдың қыркүйегінен бері шарықтау шегіне жетті.

2021 жылдың қорытындысы бойынша рубльге деген үлкен сұраныс республиканың шығысында – Шығыс Қазақстан (117,5 млрд) және Павлодар (94 млрд) облыстарында болды.