Сатқындық пен қорлық: ардагерлер АҚШ-тың Ауғанстаннан кетуіне қалай қарайды

Өмір бойы соғыс

АҚШ-тың толығымен еріктілерден тұратын қарулы күштерге көшкеннен бері, қоғамның кішкентай бөлігі барлық адам үшін күресуі қауіп тудыруы мүмкін екенін саяси шолушылар айтып келеді. Қалай болғанда да, Ауғанстандағы соғысты тоқтатудың әлеуметтік салдары бұл алаңдаушылықты күшейтуде.

Ауғанстан ардагерлерінің саны 775 мыңға жуық, олардың көпшілігі келісімшартты бірнеше рет ұзартты. Шамамен айтқанда, Ауғанстанға 20 жастағы жігіт болып келіп, 40 жастағы азаматтық мамандығы жоқ және бейбіт өмірге мүлдем бейімделмеген болып Отандарына оралды. Зерттеулерге сәйкес, олар кеткендеріне риза емес. 73%-ы оларға опасыздық жасады деп санайды, ал 67%-ы өздерін қорланған адам сезінеді.

Сонымен бірге, барлық америкалықтардың үштен екісі және он ардагердің жетеуі “Ауған соғысы ардагерлеріне соғыстың аяқталуынан аман қалу қиын болады” деп санайды. Ардагерлердің 76%-ы өздерін “өз елінде бөтен” сезінетіндерін айтады. Және бұл сезімді жеңу оңай болмайды, әсіресе америкалықтардың үштен бірі ғана осы ардагерлер кіретін әлеуметтік топтарға жататындығы туралы хабарлайды.

Сонымен бірге, он ардагердің жетеуі “америкалықтар Ауғанстаннан абыроймен кетпеді” деп санайды және барлық америкалықтардың 57%-ы мұнымен келіседі. Кем дегенде, Вьетнам соғысының ардагерлерімен ұқсастық байқалады. 1970 жылдардың аяғында Вьетнам соғысының аяқталуына қатысты осындай пікірлер ішкі саясатқа қатты әсер етті.

Қоғамда Америка құлдырауға жақын деген пікір басым болды. Мұның бәрі 1980 жылы Рональд Рейганның президент болып сайлануымен аяқталды, оның сайлау компаниясының негізі “Американы тағы да ұлы етейік” ұраны болды. Бұл Рейганға сайлаушылардың 90% дауысын берді.

Вьетнамның қателіктерін қайталамау

Мұндай көңіл-күйді елемейтін болса, елдің саяси өміріне бұл баяу әрекет ететін у дозасына айналуы мүмкін. Вьетнаммен болған жағдай сияқты жеңілісті тез ұмытуға тырысу ардагерлер тобының қоғамнан алыстауына әкелген болатын. Кішігірім жеңілдіктер, шенеуніктердің немқұрайлылығы мен әлеуметтік қызметтерден жұмыс ұсыныстары бейбіт өмірге қайта кіруге ықпал ете алмады. Сарапшылардың пікірінше, Америка енді мұны қайталамауға тырысуы керек.

Үкімет қарқынды дамып келе жатқан ұлттық ұят сезімін бәсеңдету үшін қадамдар жасауы керек. Барлық америкалықтардың 55%-ы және ардагерлердің 63%-ы АҚШ-тың ауған одақтастарын өз территориясына көшіруге моральдық міндеттемесі бар деп санайды.

Зерттеу респонденттерінің 90%-ы Үкімет ардагерлерді америкалық өмірге қайта қосу үшін бар күшін салуы керек деп санайды.

Мұнда ардагерлерге жергілікті қауымдастықтарға пайдалы жобалармен жұмыс істеуге, ескерткіштер орнатуға және олардың қызметіне құрмет көрсету үшін қоғамдық рәсімдерді өткізуге мүмкіндіктер жасау.

Респонденттердің 87%-дан астамы ардагерлердің физикалық және психикалық денсаулық саласындағы қажеттіліктерін қанағаттандыру және оларды мемлекет есебінен талап етілетін азаматтық мамандықтарға оқыту сияқты қадамдарды қолдады.