Рубльдің шабуылын Қытай тоқтатады — экономист

Рубльге байлану

– Үкімет пен Ұлттық Банкте экономиканың ішкі макроэкономикалық көрсеткіштері туралы айтқанды ұнатады, бірақ мұның бәрі жай сөз, іс жүзінде теңге рубльге қатаң байланған. Әрине, олар қандай да бір тәсілмен әсер етуге тырысады: сауда-саттыққа қатысады, валютаны сатып алады және сатады, бірақ мұның бәрі “тесіктерді жабуға” ұқсас.

Егер рубльге Ресей Үкіметінің кезекті сыртқы саяси іс-қимылдарының ықпалы тиетін болса, теңге де соның соңынан кетеді. Бүгінгі таңда рубльді жасанды түрде ұстап отырғанын бүкіл әлем көріп отыр – бұл ішкі ресейлік курс

Бірақ ол Украинадағы алдағы уақыттағы жағдайдың өзгеруіне байланысты өзгеруі мүмкін. Егер Ресей жеңілсе, рубль құлдырайды, ал егер ол басып алған аумақтардағы орнын нығайтса, рубль күшейеді.

Рүстем Жансейітов. Фото: Atameken Business Channel

Радикалды шешімдер

– Теңгенің рубльге шаққандағы кросс-бағамы қазірдің өзінде 7,57-ні құрайды. Мұндай ешқашан болған емес. Оның қандай әсерлері болуы мүмкін?

– Бүгін біз ресейліктердің Қазақстанға келіп, өз рубльдерін теңгеге ауыстырып, бәрі арзан деп жатқанын көріп отырмыз. Олардың кейбіреулері тіпті жылжымайтын мүлік сатып алуға тырысуда. Бірақ, шынын айтқанда, бұл біз үшін мүлдем қызықсыз. Егер доллар әкеліп жатса, бұл әлдеқайда пайдалы болар еді. Қазір біз рубль жинауға мәжбүрміз, бірақ оларды қайда жібереміз? Енді біз тек Ресеймен сауда жасамаймыз ғой!

Меніңше, бірнеше айдан кейін біз ресейлік ақшаның шамадан тыс көбеюіне тап боламыз. Қаржы реттеушісі рубльді теңгеге айырбастауға қандай да бір шектеулер енгізеді деп ойлаймын

Мүмкін, рубль бағамын биржалық сауда-саттық арқылы емес, директивалық әдіспен орнатамыз. Өйткені айырбасталатын теңгені сауда жасауға қолдану қиын, айырбасталмайтын рубльге ауыстыру тиімсіз.

Егер рубль бағамының теңгеге қатысты одан әрі өсуі орын алса, бізге Ресейден, ұсақ-түйектен бастап энергоресурстарға дейін, сатып алу мүлде тиімсіз болады.

– Ал біздің ұлттық Банкіміздің мұндай шектеулері Ресейге ұнай қояр ма екен?

— Әрине, ұнамайды. Бірақ бұл жерде бұл мәжбүрлі шаралар екенін түсіндіруге тура келеді, өйткені біздің экономикамыз зардап шегуде және Ресейге одан әрі қолдау көрсете алмаймыз. Ал Ресей әлемдік нарықтың қалыпты қатысушыларының қатарына оралуы екіталай. Өйткені бетбұрыс қазірдің өзінде орын алуда.

Қытай көмектеседі

— Бірақ егер Ресейден тауарлар сатып алмасақ, біз үшін басқа қандай жолы бар? Ресеймен біз Кеден одағындамыз, бұл бажсыз тауар әкелуді көздейді және соңында тауарлар ЕАЭО-ға кірмейтін елдерге қарағанда арзанырақ келеді

– Балама нарықтарды табуға болады, ал ол үшін жаңа логистиканы жолға қою қажет. Егер біз қысқа мерзімде басқа елдерден тауарлар ағынын реттесек, шығатын жол барын көріп отырмын. Атап айтқанда, Қытайдан.

Ол елден қант пен барлық дәнді дақылдарды сатып алуға болады – бізде жоқ нәрсені. Ия, олар қарақұмық өндірмейді, бірақ оларда күріш көп. Жалпы алғанда, өнімдердің ассортименті сол Ресейге қарағанда әлдеқайда көп. Қытайда өндірушілердің үлкен армиясы және жоғары бәсекелестік бар

Егер біз олармен көбірек сауда жасасақ, баға әлдеқайда төмен болатынына сенімдімін.

Ресей қазір өздерінде азық-түлік жеткілікті болуы үшін қатаң экспорттық саясатты ұстанып отыр. Сондықтан, менің ойымша, Қытаймен қандай да бір екіжақты келісімшарттарға көшетін және сатып алынатын тауарлардың тізбесін айқындайтын уақыт келді. Осы шарттар аясында баж салығын алып тастауға болады.

Жалпы, бәрін есептеп, қандай жағдай тиімді екенін шешу керек. Әрине, қытайлар өздеріне тиімдіні жібермейді, бірақ біз де саудаласа аламыз. Қалай болғанда да, Қытай қазір Ресей сияқты біздің істерімізге қауіп төндірмейді және араласпайды.