Ресей мен Қазақстанда ақша қанша тұрады

 Ресей банкі (Орталық банк) тұтыну бағасының жалпы өсуіне негізгі мөлшерлемені көтеру арқылы өте белсенді жауап берді. Рас, бастапқыда жылдық инфляцияның қаңтар айында 0,3%-ға (5,2%-ға дейін) өсуіне жауап ретінде ол жылдық 4,25% деңгейінде сақтай отырып, мөлшерлемені көтермеді. Естеріңізге сала кетейік, бұл деңгейде ол өткен жылдың шілде айының соңынан бері болды.

Бірақ сол кездің өзінде, өз шешіміне түсініктеме бере отырып, Орталық банк басшысы Эльвира Набиуллина ақша-кредит саясатын одан әрі жеңілдету үшін әлеуеттің таусылғанын мәлімдеді, өйткені бұл проинфляциялық тәуекелдердің қосымша өсуіне әкелуі мүмкін.

Ақпан айында жылдық инфляцияның 5,7%-ға дейін айтарлықтай өсуіне жауап ретінде Орталық банк 19 наурызда өзінің негізгі мөлшерлемесін 25 базистік тармаққа -жылдық 4,5%-ға дейін көтерді. Росстаттың айтуынша, бұл шара өз рөлін атқарды. Наурызда тұтыну бағаларының өсу қарқыны айтарлықтай баяулады және жылдық инфляция 5,8%-ға, яғни 0,1%-ға өсті.

Бірақ таргеттелетін мән 4% деңгейінде болғандықтан, орталық банктің 23 сәуірдегі отырысында негізгі мөлшерлемені бірден жылдық 5%-ға дейін көтеру туралы қабылдаған шешімі әбден қисынды болып көрінді. Бір мезгілде ағымдағы жылға инфляция бойынша Орталық банктің болжамы да жоғарылады. Яғни 3,7-4,2%-дан 4,7-5,2%-ға дейін.

Орталық банк тұтыну бағасының өсуін қаншалықты тез тежейтіні алдағы айларда белгілі болады. Әзірге, Росстаттың мәліметтері бойынша, көрші елдегі инфляциялық тонды наурыз айында жылдық мәнде 7,6%-ға қымбаттаған азық-түлік өнімдері және азық-түлік емес тауарлар (5,9%) белгілейді, ал халық үшін ақылы қызметтер бағалары 3,2%-ға өсті.

Қазақстандағы инфляция

Қазақстанда наурыз айында жылдық инфляция 7%-ға дейін (ақпан айында 7,4%-дан) айтарлықтай төмендеді. Алайда, Ұлттық Банк 26 сәуірде өткен отырыста базалық мөлшерлемені жылдық 9,0% деңгейінде сақтап қалды.

Осылайша, Ұлттық Банк бір жылға жуық уақыт бойы инфляциялық таргеттеуден іс жүзінде шеттетілді, жай ғана нарықтағы ақшаның жоғары бағасын белгілеп, халықтың сатып алу қабілетінің төмендеуі, сондай-ақ Үкіметтің әлеуметтік маңызы бар азық-түлік өнімдеріне бағаны тұрақтандыру бойынша қабылдаған шаралары нәтижесінде тұтынушылық бағалардың өздері төмендейтінін күтті.

Отандық статисттердің деректерінен бұл шаралар тиімсіз деп айтуға болады. Қазақстанда азық-түлік тауарлары бағасының жылдық өсу қарқыны Ресейге қарағанда бұрынғысынша айтарлықтай жоғары, дегенмен наурыз айында олар 11,6-дан 10,7%-ға дейін төмендеді.

Ұқсас динамика ақылы қызметтерге баға бойынша да қалыптасты. Олардың өсу қарқыны ақпан айында 3,9%-дан наурыз айында 3,7%-ға дейін баяулады, бұл ресейлік деңгейден әлдеқайда жоғары. Азық-түлік емес тауарлардың бағасы 5,2-ден 5,6%-ға дейін өсті, бұл Ресеймен салыстырғанда сәл төмен.

Ақша арзан жерде

Ресейде жылдық инфляция өсіп келе жатқанына қарамастан, оның Орталық банктің негізгі ставкасы арасындағы айырмашылық әлі де теріс болып отыр. Наурызда минус 0,8%-ға дейін төмендеді (бір ай бұрын – 1,2%).

Қазақстанда бұл баға оң болып қана қоймай, ақпан айында 1,6%-дан наурыз айында 2%-ға дейін өсті. Бұл дегеніміз, нақты түрде отандық бизнес пен халық үшін қарыз ресурстары қымбаттады, ал ресейлік кәсіпкерлер мен тұрғындар үшін олар әлдеқайда арзан.

Нәтижесінде ресейлік өндіріс тауарлары Қазақстандық ішкі нарық үшін күресте қосымша бәсекелестік артықшылыққа ие болады. Сонымен қатар, Ресейде ипотека бөлшек депозиттерге өсіп келе жатқан сыйақы мөлшерлемелерімен салыстырғанда арзанырақ.