Нұр-Сұлтан
Қазір
-4
Ертең
-2
USD
450
+0.72
EUR
490
+1.14
RUB
4.89
+0.01

Отандық сыбайлас жемқорлықтың он ерекшелігі — сарапшылар

Transparency Kazakhstan қорының сарапшылары елдегі ең жемқор — ішкі істер органдарының, әкімдіктердің (әкімдерді қоса алғанда) және салық комитетінің қызметкерлері деп санайды. Мұны жақында жүргізілген зерттеу нәтижелері көрсетті. 2019 жылдан 2021 жылдың қараша айының соңына дейінгі кезең Қазақстанның барлық өңірлері бойынша талданды және бірқатар тұжырымдар жасалды.

Алматы облысы “көшбасшылық” орын алды

Зерттеушілер аймақтар бойынша айыптау үкімдерінің динамикасына шолу жасады. Кезең бірдей — 2019-тен 2021 қарашасына дейін.

2019 жылы сыбайлас жемқорлық бойынша ең көп сот шешімдері Алматы облысында – 57, Шымкентте – 51, Нұр-Сұлтанда – 45 шығарылған.

2020 жылы сыбайлас жемқорлық туралы айыптау шешімдерінің саны бойынша бірінші орында Батыс Қазақстан облысы болды — 68, Алматы соттардың 59 шешімімен екінші орынға ауысты. Алматыда 43 шешім шығарылды.

2021 жылдың 11 айында Алматы облысы, Алматы және Нұр-Сұлтан (тиісінше 43, 37 және 37) көшбасшы болды.

Бұдан кейін сотталған жемқорлардың жұмыс орындары мен қызмет саласына талдау жасалды.

Олардың ішінде ішкі істер органдарының, әкімдіктердің, соның ішінде әкімдердің және салық комитетінің қызметкерлері көп болды

Кейінгі орында әскери қызметшілер, ауыл шаруашылығы, денсаулық сақтау және қылмыстық-атқару жүйесі министрліктерінің қызметкерлері болды.

Халық арасында

жалдамалы жұмысшылар, автокөлік құралдарының жүргізушілері, жұмыссыздар, кәсіпкерлер және компания директорлары

тарапынан сыбайлас жемқорлық қылмыстары жиі орын алды

Сыбайлас жемқорлыққа мемлекеттік қызметшілер жасаған барлық қылмыстардың үштен бірі ғана келеді

Сондай-ақ, сарапшылар мемлекеттік қызметкерлер, билік және басқару қызметкерлері жасаған барлық қылмыстардың (тек сыбайлас жемқорлық қана емес) динамикасын талдады.

Мемлекеттік қызметшілердің құқық бұзуының 35%-ы сыбайлас жемқорлыққа қатысты. Алайда, 2018 жылғы деректермен салыстырғанда мұндай қылмыстардың динамикасы жалпы массада 45-49%-дан төмендеді.

Дегенмен, сыбайлас жемқорлық қылмыстары мемлекеттік қызметкерлер арасында ең көп таралған болып қала береді

Екінші орында меншікке, денсаулыққа, көлік саласындағы бұзушылықтарға, сондай-ақ басқа азаматтардың жеке басына, бостандықтары мен құқықтарына қарсы құқық бұзушылықтар.

— Жалпы, мемлекеттік қызметкерлер жасаған қылмыстардың төмендеу үрдісі байқалады”, – делінген зерттеуде.

Сыбайлас жемқорлық қылмыстардың 83%-ын ер адамдар жасайды

Зерттеу нәтижелері бойынша сарапшылар бірқатар тұжырымдар жасады. Олардың ішінде мыналар:

1. Ресми статистика бойынша соңғы үш жылда сыбайлас жемқорлық қылмыстарының үлесі төмендеп келеді. Бұл елдегі қылмыстың барлық түрлерін азайту бойынша жалпы трендті көрсетеді.

2. Пара беру, қызмет бойынша әрекетсіздік және немқұрайлылық саны өсуде. Қызметі бойынша өтірік айту, лауазымдық өкілеттіктерін асыра пайдалану мен асыра пайдаланудың, кәсіпкерлік қызметке заңсыз қатысудың, пара алудың және парақорлыққа делдал болудың саны азаюда.

3. Сотқа жеткізілген сыбайлас жемқорлық қылмыстық істердің үлесі төмендеді. Сарапшылардың пікірінше, бұл тергеу сатысы сапасының төмендегенін көрсетеді.

4. Лауазымдық өкілеттіктерін теріс пайдалану, немқұрайлылық және 2021 жылы пара алу бойынша сыбайлас жемқорлықтан ең көп залал келді.

5. Сотқа дейінгі тергеп-тексеру сатысында залалды өтеу үлесі жоғары деңгейде — 2020 жылы — 93%, ал 2021 жылғы 11 айдың қорытындысы бойынша — 84%.

6. Сыбайлас жемқорлық қылмыстарынан зардап шеккендердің негізгі үлесі жастар мен орта жастағы адамдарға тиесілі: 21-29 жас — 27,6%, 30-39 жас — 43%.

7. Сыбайлас жемқорлық қылмыстарының 83%-ын ер адамдар жасаса, 17%-ын әйелдер құрайды. Көбінесе жемқор ер адамдарға қатысты айыптау шешімдері пара алу, пара беру, қиянат жасау және билікті асыра пайдалану үшін шығарылды. Әйелдер пара беру, пара алу, парақорлыққа делдал болу, қызметтік жалғандық, өкілеттіктерін асыра пайдалану фактілері бойынша қылмыстық істерге тартылған.

8. Сыбайлас жемқорлық бойынша сот шешімдерінің ең көп саны Алматы облысында, Шымкентте, Нұр-Сұлтанда, Алматыда және БҚО-да шығарылды.

9. “Бірінші үштікті” ішкі істер органдарының қызметкерлері, әкімдер мен әскери қызметшілер құрайды. 2018 жылмен салыстырғанда қызметкерлердің осы санаттарымен бұзушылықтар саны тіпті өсті. Жалпы үрдіс төмендеуде.

10. Халық тарапынан жалдамалы жұмысшылар, автокөлік құралдарының жүргізушілері, жұмыссыздар, кәсіпкерлер және компаниялар (ЖШС, АҚ) директорлары сыбайлас жемқорлық қылмыстарын жиі жасаған.

Серіктестер жаңалықтары
© «365 Info», 2014–2024 info@365info.kz, +7 (727) 350-61-36
050013, ҚР, Алматы қ., «Керемет» ықшамауданы, 7 үй, 39 корпус, 472 кеңсе
Қате байқасаңыз, оны белгілеп Ctrl+Enter басыңыз