Неліктен ел дәріханаларынан сапалы дәрі-дәрмектер жоғалып кетті? — дәрігер

бұл дәріханалар мен ауруханалардан сапалы (қымбат болса да) дәрі-дәрмектердің түпкілікті жоғалуына әкелуі мүмкін

деп мәлімдеді. Себебі арзан көшірмелерді әкелу тиімдірек.

Үкіметтің тиісті қаулысы күшіне енді. Бұрын кәсіпорынның функцияларының қатарында бөлшек сауда болмаған.

Басқа да тәуекелдер бар, оның көбі сыбайлас жемқорлыққа қатысты.

Тағы бір монополист пайда бола ма?

— Неліктен сіз бұл қаулыға қатысты наразылық білдірдіңіз?

— Өйткені салдарының қандай болары белгілі. Нәтижесінде «СК-Фармация» бірыңғай монополист болып, енді дәрілік препараттардың сатылымын да реттейтін болады. Адамдар ауырып, қайтыс болып жақан  кезде екі ай бойы дәрі-дәрмектерді қоймаларда сақтаған осылар емес пе?

Ел халқының дәрі-дәрмектің жетіспеушілігінен қалай тұншыққанын оңай арада ұмыту мүмкін емес

Енді олар дәрі-дәрмек нарығын монополиялауға тырысады.

— Бірақ монополия туралы ешнәрсе жоқ емес пе? Басқа ойыншылар қалады, оларға тағы біреуі қосылды. Бәсекелестік орта артады деп айтуға болады. Бұл нарық үшін пайдалы болады.

— Сіз «СҚ-Фармация» ауқымын елестете де алмайсыз.

Бәсекелестік кит пен бақашабақтардың күресіне ұқсайтын болады. Кәсіпорын бүгінгі күні іс жүзінде өз саласында монополист,

ал заңнамалық деңгейде қабылданған шешім бұл саланы кеңейтіп,  оның жағдайын нығайтады. Тәуелсіз дәріханалар желісінің көлемі оның айналымымен салыстырғанда өте шағын.

Енді олар бұрын ауруханаларды өз басқаруына алса, енді дәріханаларға арналған дәрі-дәрмектер нарығын да өзіне тәуелді етеді. Сондықтан бәсекелестік болмайды.

— Яғни сіздің ойыңызша, кәсіпорын өзінің бәсекелестерін «жұтып» қоя ма?

— Иә. Неліктен көптеген фармацевтикалық компаниялар қазақстандық нарықтан кетіп, өз өкілдіктерін жапты. Өйткені «СК-Фармация» іс жүзінде монополист және басқаларға өзінің талаптарын қойды. Мысалы, белгілі бір өндірушілердің мүдделерін қолдады.

Бұл кәсіпорынды құрған кезде сол кезде денсаулық сақтау министрі болған Біртанов бұндай кәсіпорынның бізге ауадай қажет екенін айтып, дәлелдеді. Ол не үшін құрылды? Бұрын дәрі-дәрмекті бір жерден 800 теңгеге, ал басқа облыста 8 мыңға сатып алған. Себебі дәрі-дәрмектерді медициналық ұйымдардың өздері тікелей сатып алды.

Бұрынғы министр алдымен медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі, содан кейін міндетті медициналық сақтандыру қорының қызметтері аясында жұмыс істейтін бірыңғай дистрибьютор қажет екенін дәлелдеді.

Бірақ сақтандыру жүйесінің енгізілуімен осы дистрибьюторға деген қажеттілік мүлдем жойылды

Мүмкін бәрін бәсекелестік ортаға қайта беру керек шығар, нарық бәрін реттейді.

Фармкомпаниялар не себепті кетті?

— Бақылау әдістері міндетті түрде жазылуы керек, бірақ олар қайда? Бұл қаулыда оған қатысты ешнәрсе айтылмайды.

— Бірақ шекті бағалар туралы айтылады. Одан жоғарыға көтеруге болмайды.

— Тағы да нақтылық жоқ. Мүмкін бес жүз пайыздан жоғары болмауы керек шығар? Белгісіз мәселелер өте көп.

— Дегенмен, бұл шешімнің нақты салдары қандай болады? Мүмкін, шын мәнінде қандай да бір оң нәтиже күтуіміз керек болар? Арзан және сапалы дәрі-дәрмектер пайда болуы мүмкін бе?

— Арзан және сапалы дәрілер пайда болмайды. Олар дәрі-дәрмектердің бағасын реттеуге тырысуы мүмкін, бірақ сапасына зиян тигізеді. Мен бұған дейін де

соңғы 2-3 жылда Қазақстан нарығынан фармацевтикалық компаниялардың көптеген өкілдігі кетті

деп айтқан едім. Олар жоғары сапалы антибиотиктер мен ұқсас препараттарды сатуды тоқтатты. Бірақ нарықта күмәнді сапалы дәрі-дәрмектер көбейіп кетті, бұл көптеген жанама әсерлер береді. Бұл тіпті бірінші емес, екінші-үшінші қатардағы дженериктар (түпнұсқа препараттың көшірмесі — ескерту. авт.). Оларды әкелу тиімдірек. Мысалы, ауруханаға бір науқасты пневмониядан  емдегені үшін шартты түрде айтқанда, сақтандырудан 30 мың теңге төленеді.

Алайда қандай препараттар — қымбат түпнұсқалар немесе арзан дженериктердің қолданылғаны маңызды емес

Ауруханаға екінші нұсқаны қолдану тиімдірек екені түсінікті, өйткені одан көбірек үнемдей алады.

Егер монополист пайда болса, біздің дәріханаларда балама болмайды. Мысалы, қандай да бір препарат бір құты үшін 15 мың теңге тұрады, ал оның үнділік аналогы бар болғаны 3,5 мың тұрады. Ал тұтынушы өзі таңдау жасайды. Мүмкін болса, ол түпнұсқаны сатып алған дұрыс, өйткені денсаулық қымбатырақ. Бірақ мына қаулыдан кейін түпнұсқалар мүлдем болмайды, тек арзан дженериктер қалады.

Түпнұсқалық препараттың өндірушілері сапаға аса мән беріп, қатаң бақылауда ұстайды, ал лицензияны сатып алғандар көбірек пайда табуды ойлайды. Өнім көбінесе төмен сұрыпты және түпнұсқаға қарағанда сапасыз болады.