Көші-қон трендтері: Алматыға қарағанда Нұр-Сұлтан тартымды болып тұр

Алматы көрсеткіштерінің қысқаруы Алматы (36,2 мыңнан 30,4 мыңға дейін) және Жамбыл (8 мыңнан 6,5 мыңға дейін) облыстарынан қоныс аударушылар санының төмендеуі аясында орын алды.

Бұл ретте қаладан Алматы облысына (16,5-тен 19,3 мың адамға дейін) және сол Нұр-Сұлтан қаласына (4,66-дан 4,83 мыңға дейін) көшетіндердің саны артты.

Елордаға келетін болсақ, ол Ақмола (+1,4 мың — 15,1 мыңға дейін) және Қарағанды (+0,7 мың — 7,3 мыңға дейін) облыстарының тұрғындары үшін тартымды орталыққа айналды. Ал Нұр-Сұлтаннан кету сирек орын алды: 14 аймаққа кету 2020 жылмен салыстырғанда төмендеді.

Аз көшетін болды

2021 жылы ішкі мигранттардың саны 756,5 мың адамды құрады – бұл бес жыл ішіндегі ең төмен көрсеткіш. 2020 жылмен салыстырғанда ел ішінде қоныс аударғандардың саны 10,5%-ға немесе 88,7 мыңға төмендеді.

“Бұл ретте Қазақстанда оң сальдосы бар төрт өңір ғана бар. Яғни, 13 аймақтан халық көбіне жақсы өмір іздеуге барады. Мұндай жағдай үш жылдан бері жалғасып келеді, яғни бұл бір реттік жағдай емес, қалыптасқан үрдіс”, — дейді @DataHub_FCBK телеграм-арнасы.

Қазақстандықтар қайда көшіп жатыр?

Тартылыс орталықтары республикалық маңызы бар қалалар (Шымкентте өсім 9,8 мың адамды құрады) және Маңғыстау облысы (+239 адам) болып табылады. Ең үлкен теріс сальдо – Түркістан облысында (-21,3 мың).

Атырау облысында ішкі көші-қон сальдосы кем дегенде он жыл ішіндегі ең нашар болып шықты. Ақтөбе, Солтүстік Қазақстан және Қостанай облыстарында – бес жыл ішіндегі, Павлодар облысында – төрт жыл ішіндегі.

Екінші жағынан, халықтың Жамбыл облысынан басқа өңірлерге кетуі жеті жыл ішінде ең төменгі деңгейге жетті; Алматыдан – бес жыл ішіндегі; Қызылорда облысынан – үш жыл ішіндегі.

Қазақстанның тартымдылығы төмендеуде

Қазақстан шетелдіктер үшін тартымды болмай барады. Көшіп келген мигранттардың саны кем дегенде 1999 жылдан бері 10 982 адам болды. Яғни, тіпті 2020 жылы да, карантиндік шаралар көші-қон процестерін қатты шектеген кезде, көрсеткіш жоғары болды (шамамен 11,5 мың).

“ТМД елдерінен келген мигранттар саны 9 390 адамды құрады. Соңғы 23 жыл ішінде бұл көрсеткіш бір рет қана 2020 жылы төмен болды. Бізге негізінен Өзбекстаннан (4,2 мың) және Ресейден (3,4 мың) келеді. Көбінесе Маңғыстау облысы (2,6 мың) және Алматы (1,2 мың) жаңа мекенге айналады”, — деп жазады @DataHub_FCBK.

Алыс шетелден республикаға 1 592 адам көшіп келді – 2000 жылдан бастап абсолютті минимум. Қытайдан 249 адам көшіп келді; Түркиядан – 215; Ауғанстаннан – 187. Көбіне көшу үшін Алматы (652 адам) және Нұр-Сұлтан (210 адам) таңдалады.

ТМД басымдықта

2021 жылы Қазақстаннан 32 209 адам кетті. Оның ішінде 85% (шамамен 27,5 мың) ТМД елдеріне, ең алдымен Ресейге; алыс шетелге — 4 744 көшіп кетті. Бұл 16 жыл  ішіндегі ең үлкен көрсеткіш (2005 жылдан бері). Ең танымал бағыттар — Германия (3 132 адам), Польша (459 адам) және АҚШ (338 адам).

Жыл қорытындысы бойынша сыртқы көші-қон сальдосы 21 227 адамды құрады. Оң теңгерім тек төрт өңірде ғана байқалады: Маңғыстау (2,2 мың адам), Атырау (111 адам) және Түркістан (+252 адам) облыстарында, сондай-ақ Шымкентте (256 адам). Барлық жағдайларда оң нәтижеге Өзбекстаннан қоныс аударушылар есебінен қол жеткізілді.

Ең нашар сальдо – Қарағанды облысында. 2021 жылдың қорытындысы бойынша өңірге келушілерден 4 352 адам көбірек кетті. Шығыс Қазақстан облысының көрсеткіші — минус 3 653 адам; Қостанай облысының көрсеткіші — минус 2 635 адам.