Қазақстанның Ауғанстандағы бағыты: бейбіт келіссөздер саясаты

Проблемалар бұрыннан пісіп-жетіліп келеді

Саясаттанушы Құралай Байзақованың айтуынша, Ауғанстан ұзақ уақыт бойы “Талибан” (ҚР-да қозғалысқа тыйым салынған) үкіметі құрылғанға дейін Орталық Азия елдеріне, соның ішінде Қазақстанға бірқатар қауіп төндірген.

— Ауғанстандағы жағдайдың өзгеруімен, халықаралық көмек күштерін шығарғаннан және Талибан режимін орнатқаннан кейін, бұл қауіптер одан да өзекті бола түсті.

Мәселе діни экстремизмнің таралу мүмкіндігі және есірткі трафигінің одан әрі өсуі болып отыр. Ауғанстанның қазіргі басшылығы ресми түрде есірткі трафигін азайтуға уәде берсе де, сөздеріне сенуге болмайды деп ойлаймын

Сондай-ақ, Ауғанстаннан мигранттар ағынының ұлғаю қаупі мәселесі де өзекті. Себебі бұл елдегі экономикалық жағдай күрделі, оған бүкіл халықаралық қауымдастық қатты алаңдаулы. Орталық Азия елдеріне, соның ішінде Қазақстанға заңсыз мигранттардың келу қаупі бар.

Қазақстанның рөлі

Әрине, Қазақстан өзін бүкіл Орталық Азия өңіріндегі қауіпсіздікке жауапты ел деп санайды. Тәжікстанда немесе Орталық Азияның басқа елінде қандай да бір проблемалар басталса, ол тыныш қарап отыра алмайды. Сондықтан

тәуелсіздік алғаннан кейін Қазақстан бірден осы бағытта геосаяси қадамдар жасай бастады. Біздің еліміз БҰҰ кеңсесін Алматыға ауыстыруға келісім берді және бүгінде Ауғанстанға қатысты барлық келіссөздерге қатысуда

Біздің президент Қасым-Жомарт Тоқаев өз сөзінде Ауғанстандағы жағдай бәрімізге де қатысты екенін бірнеше рет айтқан болатын. Қазақстан өзінің барлық серіктестерімен ынтымақтасуға дайын, – дейді Байзақова.

Бірлесе отырып…

Саясаттанушы Қазақстан жалпы өңір үшін қауіп-қатерді түсіне отырып, салмақты саясат жүргізетініне сенімді. Және қолда бар активтерге — жеке жетекші ойыншылармен де, халықаралық ұйымдар шеңберінде де ынтымақтастыққа сүйенеді.

— Бұл туралы “Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңес” (АӨСШК) кейінгі халықаралық форумында айтылды.

Бүгін “Талибан” үкіметін әлі ешкім ресми түрде мойындаған жоқ. Бірақ көптеген елдер, соның ішінде Ресей мен Қазақстан, жаңа Ауған билігімен келіссөздер жүргізуді жалғастырудан басқа амал жоқ екенін түсінеді.

Әңгіме достық орнату туралы емес. Айтпақшы, Ресей бұл үкіметпен келіссөздер жүргізу қажеттілігін алғашқылардың бірі болып мәлімдеді,

— аңғармайды ол.

Құралай Байзақованың болжамынша, Ауғанстандағы жағдай тек нашарлай түседі. Жақын арада бұл елде қандай да бір тұрақтандыру күтілмейді. Ауғанстандағы жағдайды тұрақтандыру үшін Қазақстан өз серіктестерімен ынтымақтастықты одан әрі кеңейтетін болады.

— Біз, ОА елдері, бұл мәселені тек өз күшімізбен шеше алмаймыз. Мәселе гуманитарлық апат туралы ғой. Сондықтан Ауғанстанға қатысты барлық мәселелерді БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесі көтеруі тиіс.

БҰҰ Қауіпсіздік кеңесімен, сондай-ақ Еуроодақпен, сондай-ақ Ресеймен, Қытаймен және НАТО-мен кең ауқымды ынтымақтастық жалғыз дұрыс жол болады деп ойлаймын

Қандай да бір қауіп төнген жағдайда бізге ҰҚШҰ-ға мүшелігіміз көмектеседі. Бұл тікелей әскери қауіп туралы емес. Бірақ Ауғанстандағы гуманитарлық апаттың салдарынан тұрақсыздық орнауы мүмкін. Өйткені, біз бір аймақта тұрмыз”, – деп түйіндеді ол.