Нұр-Сұлтан
Қазір
-4
Ертең
-4
USD
450
+0.72
EUR
490
+1.14
RUB
4.89
+0.01

Қауіпсіздік күштерінен үнемдеу қауіпті

Фото: REUTERS/Shamil Zhumatov

Әрине, террористер ең ауыр соққы жасаған Алматыдан бастайық. Мемлекет басшысының айтуынша, еліміздің ірі мегаполисіне 20 мың бандит шабуыл жасаған!

Алматы қаласының шығыстары мен кірістері

Қаржы министрлігінің мәліметтерінен белгілі болғандай, қалалық қазынаның жағдайы жақсы болған.

2021 жылдың 11 айында Алматы бюджетіне жалпы сомасы 863,7 млрд. теңге кіріс түскен

2020 жылдың ұқсас кезеңіне қарағанда өсім 17,2%-ды, ал абсолюттік мәнде – 126,8 млрд теңгені құрады. Бұл ретте салық түсімдері 26,8%-ға 673,8 млрд. теңгеге дейін ұлғайды, оның ішінде корпоративтік табыс салығы бойынша – 40,5%-ға 212,8 млрд. теңгеге дейін, жеке табыс салығы бойынша – 25,5%-ға 241,0 млрд. теңгеге дейін, әлеуметтік салық бойынша – 17,1%-ға 144,2 млрд. теңгеге дейін, ал акциздер бойынша түсімдер – 7,0%-ға 14,0 млрд. теңгеге дейін азайды.

Қала қазынасына салықтық емес түсімдер 40,8%-ға 14,1 млрд. теңгеге дейін өсті,

негізгі капиталды сатудан, яғни жекешелендіруден 19,1 млрд. теңгеге дейін екі есе өскен, ал трансферттер түсімі 15,7%-ға 156,8 млрд. теңгеге дейін төмендеді. Айтпақшы, кері бағытта – республикалық бюджетке – Алматыдан 170,8 млрд. теңгеге трансферттер аударылды, бұл өткен жылғы 11 айдағы көлемнен 10,8%-ға артық. Сондай-ақ, қалалық қазынадан алынған трансферттер көлемі оның шығындарының негізгі бабымен салыстыруға боларлықтай болды – білім беруге, оның қажеттіліктері үшін 185,2 млрд. бөлінген және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық шығындары одан едәуір асып түседі (111,5 млрд.теңге).

Қоғамдық тәртіпті, қауіпсіздікті, құқықтық, сот және қылмыстық-атқару қызметін қамтамасыз етуге жұмсалатын шығыстарға келетін болсақ, олар 2,7%-ға 16,4 млрд.теңгеге дейін азайды. Бұл Алматыда өткен қаңтар айындағы тәртіпсіздіктер кезінде қалалық қауіпсіздік қызметкерлері террористердің шабуылына бірден лайықты қарсылық көрсетуге дайын болмағандығын ішінара түсіндіреді. Сонымен қатар, еліміздің ірі мегаполисінде осы мақсаттарға жұмсалатын шығыстардың төмендеуі олардың Нұр-сұлтан (10,1%-дан 16,1 млрд.теңгеге дейін) және Шымкент (11,3%-дан 7,7 млрд. теңгеге дейін) қалаларында өсуі аясында мүлдем кереғар әрекет болып көрінеді.

Маңғыстаудың шығыстары мен кірістері

Қаңтардағы тәртіпсіздіктер толқыны басталған Маңғыстау облысында өткен жылдың 11 айында жергілікті бюджет кірістері 2020 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 17,3%-ға 241,2 млрд.теңгеге дейін ұлғайған. Бұл ретте облыстық қазынаға салықтық түсімдер 20,5%-ға 146,9 млрд. теңгеге дейін, оның ішінде корпоративтік табыс салығы бойынша – 42,6%-ға 20,1 млрд. теңгеге дейін, жеке табыс салығы бойынша – 16,9%-ға 51,3 млрд. теңгеге дейін, әлеуметтік салық бойынша – 12,7%-ға 40,0 млрд. теңгеге дейін өсті. Бұл ретте акциздерден түсетін түсімдер тым аз болып көрінді – 1,7 есе өссе де, тек 0,09 млрд. теңге. Облыс бюджетіне салықтық емес түсімдер 4,8 млрд. теңгені, ал негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер 6,5 млрд. теңгені құрады. Облыстық қазынаны толықтырудың басты көзі ол 83,1 млрд. теңге соманы құрайтын трансферттер болды, ол бір жыл ішінде 7,4%-ға ұлғайды. Айта кетерлігі, бұл мұнай өндіретін аймақ республикалық бюджеттің доноры болып табылмайды, өйткені жергілікті қазынадан трансферттерді алу тек 15,7 млрд.теңгені құрады.

Маңғыстау облысының бюджет шығыстарының негізгі бөлігі білім беру саласы болып табылады

Оған жұмсалатын шығындар 16,5%-ға 105,7 млрд.теңгеге дейін ұлғайғаны. Одан әрі тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы (29,9 млрд.теңге), көлік және коммуникациялар (17,2 млрд. теңге), әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамтамасыз ету (12,7 млрд. теңге) үлкен маржамен жүрген. Қоғамдық тәртіпті, қауіпсіздікті, құқықтық, сот және қылмыстық-атқару қызметін қамтамасыз етуге арналған шығыстар өңірде 6,6%-ға 7,5 млрд. теңгеге дейін ұлғайған.

Қорытындылай келе, Республикалық бюджеттің осы мақсаттарға арналған шығыстарының 2021 жылдың 11 айында 0,6%-ға 669,1 млрд. теңгеге дейін төмендегенін атап өтеміз. Салыстырып көрейік, жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтерге, яғни шенеуніктерге жұмсалатын шығындар 12,6%-ға 558,5 млрд. теңгеге дейін, қорғанысқа – 17,3%-ға 575,6 млрд. теңгеге дейін, мәдениетке, спортқа, туризмге және ақпараттық кеңістікке – 13,9%-ға 140,3 млрд. теңгеге дейін ұлғайды. Осы бюджетті басқаратын үкімет үшін шығыстардың негізгі бөлігі әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамсыздандыруға жұмсалды (0,4% – 3 трлн. 562,1 млрд. теңгеге дейін), денсаулық сақтау (26,3% – 1 трлн. 835,8 млрд. теңге) және білім беру (47,6% – 1 трлн. 161,3 млрд.теңге).

Шығыстардың ведомстволық сыныптамасы бойынша Республикалық бюджеттің атқарылуы туралы Қаржы министрлігінің деректерінен тікелей ішкі істер министрлігіне 11 айда – 279,3 млрд.теңге, Төтенше жағдайлар министрлігіне – 117,3 млрд. теңге, ҰҚК-е – 306 млрд. теңгеге жуық, Қорғаныс министрлігіне – 306,2 млрд. теңге бөлінгені белгілі болды. Сонымен қатар, Ұлттық экономика министрлігі 410,9 млрд. теңге, Ауыл шаруашылығы министрлігі – 360,3 млрд.теңге алған. Алайда, бұл сомалар Еңбек министрлігі мен әлеуметтік қорғау министрлігі (3 трлн. 562,2 млрд. теңге), Қаржы министрлігі (3 трлн. 23,7 млрд. теңге), Денсаулық сақтау министрлігі (1 трлн. 827,4 млрд.теңге), Білім және ғылым министрлігі (1 трлн. 121,9 млрд. теңге), Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі (1 трлн. 232,4 млрд.теңге) алған қаржы мөлшеріне қарағанда әлдеқайда аз көрінеді. Бұл ретте өткен жылғы 1 желтоқсандағы жағдай бойынша игерілмеген бюджет қаражатының жалпы 65,8 млрд. теңгесінің 3,7 млрд. теңгесі ІІМ-ге тиесілі болды. Шығыстар бөлімі бойынша игерілмеген қаражаттың басым бөлігі ІІМ (0,7 млрд. теңге) және Ұлттық ұланның (0,7 млрд. теңге) күрделі шығыстарына, соңғысының қоғамдық қауіпсіздікті қолдау жөніндегі қызметін қамтамасыз етуге (0,7 млрд. теңге), кадрларды оқыту, біліктілігін арттыру және қайта даярлауға (білім беру объектілерін салу) – 0,4 млрд. теңге тиесілі.

ІІМ-нің 2021 жылға арналған қаржыландыру жоспары 330,8 млрд теңге бөлуді қарастырады

Оның ішінде қоғамдық тәртіпті қорғау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға, қылмыстық-атқару жүйесіне 83,1 млрд теңге бөлінді. Тікелей қоғамдық тәртіпті қорғауға және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге 147,8 млрд.теңге, Ішкі істер органдарының жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыруға – 11,5 млрд. теңге, ал ҚАЖ қызметін ұйымдастыруға – 47,4 млрд. теңге бөлу жоспарланған. Қорғаныс министрлігінде өткен жылға жоспарланған 363,9 млрд. теңгенің басым үлесі – 334,8 млрд. теңге – әскери қызметшілерді тұрғын үймен қамтамасыз етуге бөлінген 75,2 млрд. теңгені қоса алғанда, елдің Қарулы Күштерінің жауынгерлік және жұмылдыру дайындығын қамтамасыз етуге арналған.

Серіктестер жаңалықтары
© «365 Info», 2014–2024 info@365info.kz, +7 (727) 350-61-36
050013, ҚР, Алматы қ., «Керемет» ықшамауданы, 7 үй, 39 корпус, 472 кеңсе
Қате байқасаңыз, оны белгілеп Ctrl+Enter басыңыз