Девальвация ықтималдығы сақталады

Негізгі валюталар бойынша айналым статистикасы

Бұдан әрі мәмілелер көлемінің өсу қарқыны бойынша жылдық мәнде қытай валютасы – 1,9 есеге артты (103,4 млн юаньға дейін, абсолюттік мәнде ұлғаю 48,8 млн құрады). Өткен жылдың желтоқсанына қарай ол бойынша да бір жарым есеге (56 млн юаньға) төмендеу қалыптасты.

Бірыңғай еуропалық валюта бойынша қаңтар айналымы өткен жылдың ұқсас айына қарағанда 21,4%-ға өсті (6,9 млн еуроға дейін, абсолюттік мәнде – 1,2 млн). Бірақ өткен жылғы желтоқсанға қарай мәмілелер көлемінің 2,3 есе (3,9 млн еуроға) айтарлықтай өсуі байқалды.

Америкалық долларға келетін болсақ, ол статистика бойынша артта қалды. Айналымдар жылдық мәнде де, өткен жылдың соңғы айында да төмендеді. Өткен жылғы қаңтармен салыстырғанда 6,1%-ға (2 млрд 225,5 млн-ға дейін, абсолюттік мәнде – $145,4 млн-ға, ал желтоқсанға қарай – тиісінше 15,0%-ға және $392,9 млн-ға) төмендеу қалыптасты.

Бұл жағдай жыл сайынғы басқа валюталар бойынша сауда-саттық көлемінің айтарлықтай өсуі аясында таңқаларлық көрінеді. Бірақ шындығында

KASE спот-нарығында доллар бойынша айналымның төмендеуі ұлттық экономикада сақталып отырған дағдарыс симптомдарын көрсетеді

Осыған байланысты, ресми деректерге сәйкес, қаңтар айының қорытындысы бойынша Қазақстанның ЖІӨ-нің төмендеуі 2,6%-дан (өткен жылдың қорытындысы бойынша) 4,5%-ға дейін жеделдегенін еске сала кеткен жөн. Бұл ретте статисттер есептейтін қысқа мерзімді экономикалық индикатор көп дәрежеде – 5,8%-ға қысқарды.

Өндіріс көлемі жылдық мәнде төмендеді:

• өнеркәсіпте – 4,1%
• көлікте және қоймада – 17,4%
• саудада – 8,1%
• негізгі капиталға салынған инвестициялар 17,5%-ға төмендеді,
• өткен жылдың қорытындысы бойынша сыртқы сауда айналымы 13%-ға қысқарды.

Осы тұрғыдан алғанда, соңғы үш ай бойы KASE-де валюталық своп мәмілелері көлемінің өсуі де болжамды көрінеді.

Қазан айында көрсетілген айлық минимум $788,1 млн-нан 3,7 есе – $2 млрд 931,1 млн-ға дейін өсті, оның ішінде өткен жылғы желтоқсанға қарағанда 33,0%-ға, абсолюттік мәнде – $728,1 млн-ға өсті.

Мұндай айқын динамика әдетте теңгенің кезекті девальвациясы алдында болады

Екінші жағынан, былтырғы қаңтармен салыстырғанда KASE своп-нарығында қазіргі айналымдар әлі де үлкен емес – сол кезде олар $4 млрд 575,9 млн (1,6 есе көп) құрады.

Дегенмен, қаңтар айының қорытындысы бойынша “Қазақстан Халық банкі”, ForteBank және Jýsan Bank басқаратын осы нарықтың жетекші операторлары тобының құрамы алаңдатпай қоймайды. Бұрын әдетте шетел банктерінің еншілес банктері және мемлекетаралық “Еуразиялық Даму Банкі” көш бастап тұрған еді.

Бұл дегеніміз, отандық банктер шетел валютасын жинақтап жатыр деген сөз, бұл әдетте теңгенің девальвациясы қарсаңында орын алады.