Бизнеске мұндай несие ставкалары қажет емес

Мәселен, тау-кен өнеркәсібінің респонденттері орташа есеппен теңгелік кредиттер бойынша 3,8% сыйақыны қолайлы деп атады. Бұл ретте іс жүзінде бұл 12,9%. Шетел валютасындағы несиелер бойынша-сәйкесінше 2% және 5%.

Кәсіпорынның өңдеу өнеркәсібі үшін теңгелік несиелер бойынша сыйақы мөлшерлемесінің орташа деңгейі 5,4% болғаны қолайлы болса, ал іс жүзінде олар 10,5% деңгейінде қалыптасқан. Валюталық несиелер бойынша қалаған мөлшерлеме 2,5%, ал нақты мөлшерлеме 6,5% деңгейінде болды.

Құрылыс саласының респонденттері теңгелік кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесінің өздері үшін қолайлы деңгейін 9,2%-ға бағалады, ал іс жүзінде оларға 12,7% мөлшерінде төлеуге тура келеді. Валюта бойынша тиісінше 1,9% және 5%.

Теңгелік несиелер бойынша саудада қалаулы орташа деңгей 6,4%, нақтысы 11,6%. Валюта бойынша – 3% және 5,5%.

Ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының респонденттері нақты орташа 10,5% болғанымен, қолайлы сыйақы мөлшерлемесін 4,0% болғанын қалайтындарын көрсетті. Валюталық несие бойынша сыйақының нақты мөлшерлемесі Ұлттық Банктің деректерінде көрсетілмеген, ал қолайлы мөлшерлемесі 1,8%-ды құрады.

Кімге жаман, кімге жақсы

Ұлттық Банктің сауалнамасына барлығы 2 628 респондент қатысты, олардың көпшілігі сауда (932) және өңдеу өнеркәсібі (699) саласынан болды. Сауалнамаға қатысушылардың 199-ы тау-кен өнеркәсібін кәсіпорындарынан , құрылыс саласынан – 346, Көлік және қоймалау – 254, ауыл шаруашылығынан 198 респондент болды.

Ауыл шаруашылығы, көлік және қойма кәсіпорындары банктік несиелерге қол жетімділіктің нашарлағанын атап өтті.

Ал жақсарғанын құрылыс, сауда, өңдеу және тау-кен өнеркәсібінің өкілдері атап өтті.

Дегенмен, құрылыс пен өңдеу саласында несие беру шарттары қолайсыз кәсіпорындардың саны көп болды, тиісінше 14,7% және 13%. Мұндай кәсіпорындардың аз саны Ауыл шаруашылығы мен тау-кен өндіру өнеркәсібіне тиесілі (12,1% және 11,6%).

Құрылысшыларға несие беруден бас тартпайды

Нақты сектор кәсіпорындары үшін банктік кредиттеуге қол жеткізу қиын болып қалғанымен, олар қарыз алушылар ретінде өз міндеттемелерін дұрыс орындайды.

Ұлттық Банктің деректері бойынша, өңдеу өнеркәсібі мен саудадан басқа барлық салаларда қарыздар бойынша мерзімі өткен берешегі бар кәсіпорындардың үлесі төмендеді. Мұндай кәсіпорындардың ең көп үлесі ауыл шаруашылығында (9,1%), ең азы — тау-кен өнеркәсібінде (4%) болды.

Несие беруден бас тартқан кәсіпорындар саны да көп емес. Респонденттердің ішінен олардың тек 24-і ғана, оның ішінде 15-і өңдеу өнеркәсібінде болды. Сонымен қатар, құрылыста ондай мүлдем жоқ.

Ең жоғары орташа несие жүктемесі ауыл шаруашылығында байқалды. Өнімді сатудан түскен кірістің орташа 15,4%-ы берешекті өтеуге жұмсалады. Бұл көрсеткіштің ең төменгі мәні көлік пен қоймада болды – 13,1%.