Айрықша қысым күзде-ақ экономикаға әсер етеді — сарапшы пікірі

1. ФРЖ қалай болғанда да ставканы көтеруі және монетарлық саясатты қатайтуы тиіс. Бұл дамушы нарықтардан капиталды шығару, олардың өсуін баяулату арқылы жүреді және мұнай бағасының төмендеуіне әкеледі.

2. Соңғы уақыттағы әңгіме пандемиядан кейінгі экономиканы қалпына келтіру және мұнайға деген сұраныстың өсуі туралы болды. Соңғы күндердегі жағдаяттық-үрейлі көңіл-күй айтарлықтай овершутқа алып келді (нарықта Ұлттық банктің қатысуы болмаған жағдайда доллар бағамының өсуі — ред.), бұл жерде түзету орын алуы тиіс.

3. Қазір тәпсірлеу өзгеруде – жақын арада бағалардың жоғары болуына, инфляцияға, монетарлық саясаттарды қатайтуға байланысты экономикалық өсу мен қалпына келтіру қарқынын қайта қарау туралы болжамдар жасалады.

4. Ағымдағы бағалар АҚШ тақтатасы мен Канаданың ауыр мұнайларына инвестицияларды ынталандырады, бұған Ресей мұнайының импортына эмбарго да түрткі болады. Нәтижесінде жаңа мөлшерге ұсыныс жасалады, бірақ Ресейдің мөлшері ешқайда кетпейді.

Барлық төрт фактор шамамен алты айдан кейін жиналады.

Ол кезде:

• мұнай артығымен болады
• экономика мен сұраныстың өсуі болжамындағы пессимизм орын алады
• овершуттан кейінгі түзету
• ақшаның азаюы (қымбаттауы)

2014 жылдың қателері ескерілді ме?

Қазақстан бойынша:

Осы уақытта рубль 3-4-5 теңге бағамы ішкі экономиканы әлсіретеді, АВҚ мен ҰФ-ны төмендетеді (немесе мұндай бағалар кезінде қорлардың өсуіне жол бермейді), девальвациялық болжамдар артады, бұл бағамды да, екпінді инфляцияны да ынталандыратын болады.

Міне, содан кейін (күзге қарай/күзде) бізде керемет қысым болады. Инфляциядан және халық табысының төмендеуінен әлеуметтік шиеленіс, әлеуметтік теңсіздіктің өсуі, импорт тарапынан ішкі нарыққа қысым түсуі, мұнайға қатысты жағымсыз жағдай және маусымдық (күзгі) шиеленістер.

Мұны жұмсартуға бола ма? Болады. Бірақ ақша-несие және монетарлық саясатты өзгерту керек. Мұның бәрі сыртқы факторларға емес, өзімізге байланысты.

Мен жағдай 2014-15 жылдарға ұқсайды деп жарты жылдан бері айтып келемін – соңғы екі аптада ұқсастық тіпті жаһандық контекстте де өсті. Еліміз өз қателігінен сабақ ала ма, мәселе сонда.