Адамдардың өндірісте қайтыс болуының алты себебі – сарапшылар

2021 жылы құрылыс индустриясы карантин шаралары жеңілдеп, қайта жанданды. Жұмыс орындарында өлім саны да өсті. Сонымен,

2021 жылдың төрт айында жазатайым оқиғалар салдарынан 59 жұмысшы қаза тапты — бұл 2020 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 11%-ға көп

Қайғылы жағдайлардың себептері: құрылыс алаңдарында ауыр жүктер мен заттардың құлауы, ауыр жүк көліктері доңғалақтарының астына түсуі, сондай-ақ жабдықтың сынуы нәтижесінде алынған жарақаттар.

1. Қауіпсіздік техникасын сақтамау

Төтенше жағдайлар министрі Юрий Ильин апаттардың негізгі себептерін атап өтті. Оның айтуынша,

бұл өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарының бұзылуы, жабдықтың моральдық және физикалық тұрғыдан тозуы, өндірістік және еңбек тәртібінің сақталмауы

Онымен экономист Рүстем Жансейітов те келіседі.

– Құрылыс саласында қаза тапқандар санының көп болуы барлық құрылыстарда қатаң бақылау жүргізілмейтінін білдіреді.

Тиісті біліктілігі жоқ адамдарды, соның ішінде менеджерлерді жалдайтын компаниялар бар. Тиісінше, қауіпсіздік техникасын ешкім бақыламайды

Әдетте мұндай нысандар орталықта емес, шеткері жерлерде, қалалардың шетінде орналасқан. Тексерушілер оларға жете бермейді —  олар “қолдарын бір сілтейді”, – дейді ол.

Рүстем Жансеитов, дереккөзі: Atameken Business Channel

2. Шағын компанияларда жұмыстың ұйымдастырылуы нашар

Жансейітовтың айтуынша, бүгінде қазақстандық нарықта негізінен ірі құрылыс компаниялары қалып отыр. Шағын компаниялар біртіндеп азаюда, бәсекелестікке төтеп бере алмайды.

– Оларды тендерлерге қатыстыру төмендеп барады, олар “жақсы үлес” ала алмайды, оларды біздің “ірілер” алып кетеді. Нәтижесінде құрылыс саласында бірнеше монополистердің қалатындығы айқын болып келеді. Олардың артықшылықтары көп. Жақында пәтерімнің терезесінен екі нысанның құрылысын бақыладым. Біреуі ірі құрылыс компаниясына, екіншісі кішігірім және қарапайым компанияға тиесілі. Екіншісінде

құрылыс алаңында бірнеше ескі трактор, түрлі-түсті тозған жұмысшылар киімі, тіпті қорғаныш бас киімсіз жүр. Онда еңбек ұйымдастырылуы адам шошырлық

Ірі компанияның құрылыс алаңында бәрі керемет, бәрі мұқият жоспарланған, қайда не тұрғаны, жүретін жолдары, доңғалақтарды жуу орындары, бәрі айқын көрініп тұр. Техника жаңа, жұмысшыларының киімдері де жаңа. Ешкім жай жүрген жоқ, әркім өз ісін атқаруда. Жұмыс осылай ұйымдастырылса жазатайым оқиғалардың қаупі де азаяды. Бақытымызға орай, құрылыс нарығында ебедейсіз жұмыс істейтіндер саны азайып келеді, — дейді Жансейітов.

3. Қазақстандық мәдениеттің төмендігі

Рашид Жақсылықов, Қазақстанның мұнай сервистік компаниялар одағы төралқасының төрағасы, жұмыс орнындағы өлім-жітім нақты компанияның іскерлік этикасына тікелей байланысты деп есептейді.

– Мұнай-газ және мұнай-сервис компанияларында іс жүзінде мұндай жағдайлар болмайды. Онда шетелдіктер бар және инвестор өзінің философиясымен келеді. Мысалы,

біздің жұмыс беруші қызметкердің жұмысқа шығуын ғана ойлайды. Ал мұнай-газ саласындағы трансұлттық компаниялардың инвесторлары оның жұмыстан отбасына аман-есен оралуына алаңдайды

 Олар өздерінің беделін ойлайды. Қазақстандық басшылар үшін әлеуметтік жауапкершілік ұғымы мектеп немесе балабақша салумен шектеледі, дегенмен ол Компанияның жұмыс орнында әрбір қызметкердің қауіпсіздігін толық қамтамасыз етуінен басталады, — дейді ол.

4. Сауатсыз қауіпсіздік инженерлері

Бүгінгі таңда елде қауіпсіздік техникасы бойынша білікті инженерлер жетіспейді. Өндірісте ҚТ бойынша нұсқаулық көбінесе жұмысшылардың қолдарын қойғызумен ғана шектеледі.

— Бұл ретте біз Кеңес Одағы кезіндегі сабақтастықты жоғалттық.

Апат болған өндірістерде ҚТ инженерлері жұмысын жалғастырып жатыр ма қорқамын. Ал бұл дегеніміз, жұмыс беруші жұмысшыларының өмірі мен денсаулығына алаңдамайды деген сөз,

– деп есептейді Төраға.

5. Әлсіз кәсіподақтар

Жақсылықов: отандық бизнес философиясы ірі жобалар немесе тендерлер бәсекелі ортада емес, телефон арқылы шешілетін болса, қауіпсіздік техникасын күшейту жағына қарай өзгермейтініне сенімді.

Кәсіподақтарға келетін болсақ, олар негізінен жалақыны көбейту мәселелеріне баса назар аударады

Әрбір адам өмірінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге аз көңіл бөлінеді.

Рашид Жақсылықов, фото Интерфакс-Казахстан

6. Жемқорлық

– Жазатайым оқиғалар орын алған кезде жұмыс беруші еңбек инспекторларына 3-5 миллион “ұстатып”, “істі жаба алады”.

Барлық жерде бизнес мәдениетін дамытуға ықпал етпейтін танымал сыбайлас жемқорлық

Үш жыл бұрын біз ірі трансұлттық компанияның кеңсесіне барып, өз қызметкерлері үшін жасалған арнайы каскаларды көрсеткені есіме түседі. Онда жұмысшының қан қысымын, жүрек соғысын, оттегінің ағзаға түсуін және тіпті энергия шығынын бақылайтын чип салынған. Егер адам шаршаса, оны демалысқа немесе емделуге жібереді. Біз де осыған ұмтылуымыз керек, – деп қорытындылады Рашид Жақсылықов.