Неліктен халық таңдаулылары халыққа қарсы идеяларды көтереді — сарапшылар

Оның осы ұсынысты айтып отырған сәттегі бейнежазбасы (іс мәслихат отырысында болған) көпшіліктің арасына тарап, қазақстандықтардың наразылығын тудырды.  Алайда Нұр-Сұлтан қаласының әкімдігі депутаттың бастамасы қабылданбайтынын мәлімдеді. Шекеновтың сөздері оның жеке пікірі ғана.

Мәдени орталықтарды жабуға болмайды

Алматыдағы Қазақ-Неміс университетінің профессоры Рустам Бурнашев та депутатты қолдамады. Оның пікірінше, бұл еш негізсіз ұсыныс.

— Жағдайды талғаннан кейін  кейбір кітапхананың сұранысқа ие болмағаннан мүлдем бос тұрғаны, оқырмандардың келмейтіні және  қызметкерлердің ғана  жүргені белгілі болса, осындай ұсынысты қабылдауға болады. Бірақ мен ешкім келмейтін кітапхана бар деп ойламаймын.  Мен білетін кітапханалар әлі де белсенді қосымша жұмыс жүргізіп, конкурстар, жазушылармен кездесулер және т.б. өткізеді. Яғни

кітапхана тек кітап қоймасы ғана емес, белгілі бір мәдени орталық

Мұндай орталықтарды жабуға болмайды — деді ол.

Бурнашев тағы бір маңызды нәрсені атап өтті. Оның пікірі бойынша,

барлық кітапты интернеттен табуға болады деген ақпар шындыққа жанаспайды. Мәтіндер мен кітапхана материалдарының басым көпшілігі цифрландырылмаған

Бұл тек кітаптарға ғана емес, газеттері бар журналдарға да қатысты. Қазақ тіліндегі әдебиеттердің де бәрі бірдей цифрландырылмаған.

— Тіпті цифрланған кітаптар интернетке заңсыз негізде жариялануы мүмкін. Менің ойымша, мемлекеттік орган өкілінің адамдарды авторлық құқықты бұзуға итермелемеуге құқығы жоқ. Бастама мүлдем ойластырылмаған және жалған хабарларға негізделген, — деді ол.

Ойына келгенін айтады

Сонымен қатар, қарапайым тұрғындардың ғана емес, ғылыми қоғамдастықтың да мүдделерін ескеру қажет. Әрине, қарапайым оқырман  мысалы, «Том Сойердің оқиғаларын» интернеттен оңай таба алады.

— Егер Мен зерттеуші болсам және «Том Сойерден» «негр» сөзін алып тастау мәселесін зерттегім келді делік? Бұл белгілі жағдай. Мен түрлі басылымдарды іздеп, оларды салыстыруым керек. Олардың цифрландырылған нұсқасын таба алам ба? — дейді Бурнашев.

Сондай-ақ желіден барлық уақытта бірдей жаңа басылымдарды табу мүмкін емес. Немесе пайдалану үшін төлем жасауды талап етеді.

— Бізде «ойына келгенін айтып», қандай да бір бастамалар көтергенді жасы көреді. Ал оның маңыздылығы мен мәні туралы ойланбайды да. Бұл жүйелік жұмыстың жоқ екенінің дәлелі. Біздегі

өкілеттік және атқарушы органдардың да жұмысы жүйелі әзірлемелердің емес, қандай да бір жедел идеялардың негізінде құрылады

Бұл жұмыс принципі мүлдем қате. Біз жүйелі стратегия негізінде жұмыс істеуге тиіспіз, — деді сарапшы.

Кітапханаларды жабу зияткерлік жұмысқа балта шабады

Саясаттанушы Марат Шибұтов «барлық кітаптарды интернеттен табуға болады» деген тезисті де қате дейді. Бұл әсіресе отандық басылымдарға қатысты жағдай.

— Кітапханадағы материалдармен жұмыс істейтін адамдар интернеттен жүктеп алуға болатын қазақстандық басылымдардың аз екенін жақсы біледі. Кітапханаларды жабу бірден зияткерлік жұмысқа балта шабады. Бірақ мәслихат депутаты онда тек көркем әдебиет шығармалары оқылады деп ойласа керек, — деп жазды Шибұтов өзінің Telegram каналында.

Сарапшы кейбір статистикалық мәліметтерді келтірді.

1985 жылы Қазақ ССР-інде 20 мың кітапхана болған. Оның 9,5 мыңы — бұқаралық, 10,5 мыңы — ведомстволық және ғылыми. Онда 10,5 миллион оқырманға қызмет көрсетілді. Кітапхана қоры 200 млн бірлікті құрады.

2019 жылы Қазақстанда 112 млн бірлік қоры бар 3 962 кітапхана (оның ішінде бұқаралық 3 915, ведомстволық және ғылыми — 47) болды.  5,4 млн оқырманға қызмет көрсетеді

— Бізде барлығы 28 061 кітап цифрландырылған, бүкіл кеңестік кезеңде басып шығарылғандардың ішінен 10 697-сі ғана сканерленген. Яғни,бұл жарияланғандардың шамамен 10-15%-ы. Егер бұл көлемді қазіргі қолда бар қормен салыстырсақ,  бұл болмашы бөлігі ғана. Мәселен Флибусте 455 266 кітап бар, — деп қосты Шибұтов.