Белгілі саясаттанушы Елдес Орда (Eldeç Orda) шетелде тұрып жатқан қазақтарды ата-қонысқа шақырып әуре-сарсаңға салудың қажеті жоқ деген пікірде. Керісінше, оларды Қазақстанды жарнамалап, еліміздің жетістіктерін насихаттайтын сыртқы саяси күші ретінде пайдаланған жөн дейді маман.
1991 жылдан бері Қазақстанға Қытайдан 200 мыңнан этникалық қазақ көшіп келді? Тағы 500 мыңға жуық бауырларымыз жақын уақытта елге оралуы мүмкін, — дейді әңгімесін нақты деректерден бастаған сарапшы.
https://kaz.365info.kz/tyrkiyadagy-khazakhtar-gimalajdyn-basynda-babam-khalgan-253555
Елдес Орда Қытайда тұрып жатқан қазақтардың тұрмысын зерттеумен айналысады. Бір кездері оның өзі де сол елде тұрған, сондықтан Қытайдағы қандастарымыздың басында қандай қиындықтар бар екенін жақсы біледі.
— Этникалық қазақтардың елге оралуы туралы әңгіме – екі ұшы бар таяқ сыңайлы, — дейді Орда. —
Бір жағынан, адамдардың өздері Қазақстанға қайтқысы жоқ, бірақ, неге екені түсініксіз, қоамда бұл туралы ешкім тіс жарғысы келмейді.
Ал екінші жағынан, Қазақстан Республикасының билігі қолда бар мүмкіндікті дұрыс пайдаланбай отыр. Егер Астана сол елдерде тұратын қазақтар үшін міндеттемелер мен жауапкершілікті өз мойнына алатын болса,
этникалық қазақтар Қазақстанның сыртқы саяси күшіне айналушы еді,
— деген сенімде саясаттанушы.
https://kaz.365info.kz/diletsizdikten-sharsha-an-oralman-jel-ajran-ytajym-elim-dep-e-irep-aldym-oj-240158
Оның айтуынша, басқа елдерден Қазақстанға қоныс аударған этникалық қазақтар қазір өздерінің ата-мекенінде өмір сүріп жатыр. Негізінен олар зиялы, оқыған жастар, студенттер мен ауыл тұрғындары.
Тағы жарты миллионға жуық қандастарымыз елімізге Қытайдан көшіп келуі мүмкін. Олардың бірі өзін жәбірленуші ретінде көрсе, басқаларының туыстарының көпшілігі Қазақстанда тұрады, ал үшіншілері – кәсіпкерлер. Оларға туған жерінде бизнес жасау қолайлы.
Ал төртіншілері – елін, жерін аңсаған патриоттар.
Бірақ қалған 1,5 миллион қазақ жылы орнынан қозғала қоймас, олардың Қазақстанға қайтуға құлқы жоқ, деген пікірде Орда. Сондай-ақ, Ресейдегі, Монғолиядағы, Өзбекстандағы қазақ қауымдастықтары да осындай пікірде.
Олар ата-қонысына қайтып келеді деп ойлау – ақылға қонбайтын дүние. Олардың шетелде қалу туралы шешімі соншалықты жаман емес,
– дейді сөзін сабақтаған сарапшы.
https://kaz.365info.kz/oralmandardy-khashkhyn-dejtinderge-zhauap-aldymen-tarihty-okhy-222800
Ал егер Қазақстан сол адамдарды өз қамқорлығына алатынына иландыра алатын болса, сол қандастарымыз Қазақстанның өздері тұратын елдермен жақсы қарым-қатынас орнатып, оларға әсер ететін күшке айналар еді.
Ал бұл шеттегі бауырларымыздың құр елге оралып, қалың қазаққа қосылғанынан әлдеқайда маңыздырақ болушы еді.
Мақаланың ағылшын тіліндегі түпнұсқасы мына жерде