Нұр-Сұлтан
Қазір
2
Ертең
-2
USD
449
-1.43
EUR
484
-3.48
RUB
4.86
0.00

Валюта нарығындағы дүрлігу: Ұлттық банк не істеп жатыр және мұнда алтынның не қатысы бар?

Долларға сұраныс 2021 жылдың төртінші тоқсанында жоғары деңгейде болды. Тек желтоқсан айында айырбастау пункттерінің нетто-сатулары 378,4 млрд теңгені құрады – орташа айлық бағам бойынша қайта есептегенде бұл бір ай ішінде халықтың қолына жиналған 871,7 млн доллар.

Салыстыру үшін: 2020 жылы орташа көрсеткіш 336,2 млн долларды, 2021 жылы желтоқсанды есептемегенде – 354 млн долларды құрады.

Жалпы, бұл дағдарысқа дейінгі соңғы ай болды. Қаңтарда доллардың нетто-сатылымы төмендеді (179 млрд теңге), бірақ бұл сұраныстың төмендеуімен емес, физикалық шектеулермен және жұмыс істемейтін айырбастау пункттерімен байланысты. Жыл басында сұраныс өте жоғары болды.

Ақпан айындағы деректер жоқ, бірақ олар да жоғары болады деп болжауға болады: бұған қаңтардағы кейінге қалдырылған сұраныс пен айдың соңында болған теңгенің әлсіреуі себеп. Бірақ, тым өрескел болмауы да мүмкін. Себебі дәл қазір доллар сатып алу оңай емес.

Доллармен жол түйіспейді

Ақпан айының соңында доллар сатып алу қиын болды, өйткені айырбастау пункттері жоғары белгісіздік жағдайында оларды ұстап тұрды. Курсқа қатысты жағдай біраз тұрақталған кезде, жаңа мәселе пайда болды: доллар таусылды. Бұл халық тарапынан Ұлттық банк валюта беруге тыйым салды деген қауесеттердің пайда болуына себеп болды.

Ұлттық Банкке мұндай қаулы қабылданбағаны туралы мәлімдеме жасауға тура келді. Бірақ реттеуші жағдай шиеленісіп жатқанын мойындады.

“Қолма-қол шетел валютасын беруде туындаған қиындықтар, ең алдымен, халық тарапынан сұраныстың артуымен, сондай-ақ шиеленіскен геосаяси жағдай аясында Қазақстанға басқа елдерден қолма-қол шетел валютасын жеткізудегі логистикалық қиындықтармен байланысты”, —

делінген 11 наурызда таратылған хабарламада.

Бірақ қазақстандықтарға сабырлық танытып, үрейленбеуге шақырды.

“Қалыптасқан жағдайды ескере отырып Ұлттық банк

АҚШ Орталық Банкі федералды резервтік жүйесінен қолма-қол шетел валютасының қосымша көлемін жеткізу мәселесі белсенді түрде пысықталуда

Сондай-ақ долларлық қолма-қол ақшаны уақтылы жеткізуді қамтамасыз ету үшін көлік компанияларымен барлық қажетті келісімдер бар екенін хабарлаймыз”, – деп атап өтті Ұлттық Банкте.

Биржада тек Ұлттық Банк

Бірақ қол қусырып, қолма-қол ақша салынған ұшақтарды күтіп отыру жақсы нұсқа емес. 12 наурызда шетел валютасын сатып алу бағамының сату бағамынан ауытқу шектерінің кеңеюі мүмкін екендігі жарияланды. Егер доллармен жасалатын операциялар үшін қолданыстағы спред 6 теңгені құраса, онда ұсынылатын жаңа шек әлдеқайда кең – 15 теңге. Еуро жағдайында диапазонды 7-ден 20 теңгеге дейін кеңейту ұсынылды. Бұл құбылыс, атап өтілгендей, уақытша – 1 жылдың 2023 қаңтарына дейін.

“Ұсынылып отырған өзгерістер ең алдымен валюта нарығындағы алыпсатарлық әрекеттерді азайтуға, сондай-ақ бағамның құбылмалылығының артуына байланысты қаржы нарығына қатысушылардың тәуекелдерін жабуға бағытталған”, – деп түсіндірді Ұлттық Банкте.

Бұл ретте Ұлттық Банк Қазақстан қор биржасында валютаның белсенді сатушысы болып табылады. Өткен аптада интервенция көлемі 421,9 млн долларды құрады. Бұдан басқа, өткен аптада Ұлттық қордан республикалық бюджетке трансферттерді қамтамасыз ету үшін сатылған валюта көлемі 240,2 млн АҚШ долларын құрады. Нәтижесінде Ұлттық банк нарықтағы валютаның бірден-бір сатушысы болып табылады — өткен аптаның қорытындысы бойынша оған сауданың жалпы көлемінің 92,9%-ы тиесілі болды.

Шектеулер арқылы

Бірақ бұл шаралар жеткіліксіз болып көрінді. Сондықтан 14 наурызда “Қаржылық тұрақтылық тәуекелдерін болдырмау және алыпсатарлық сұраныс қысымын төмендету мақсатында” Қазақстаннан валюта мен бағалы металдарды әкетуге шектеулер енгізілді. Нақты айтқанда:

  • әкету күніндегі бағам бойынша 10 000 доллар баламасынан асатын сомадағы қолма-қол шетел валютасын және/немесе шетел валютасындағы ақша құралдарын
  • Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі шығаратын аффинирленген алтын құймалары және алтын мен күмістен жасалған инвестициялық монеталар, сондай-ақ массасы 100 грамнан асатын аффинирленген алтын

Бұл шаралардың қабылдануы шетел валютасының шамадан тыс әкетілуін және Ұлттық Банк резервтерінің сақталуын, сондай-ақ жинақ құралдарының әртараптандырылуын бақылауды қамтамасыз етеді.

Бірақ мұнда қызықты екі мәселе бар.

Біріншісі — шектеу мерзімі келісілмейді.

Екінші –

алтын құймаларды әкетуге тыйым салу бұл жерде бәрі бірдей тегіс емес екенін көрсетеді, бірақ ол соншалықты байқалмайды

Айта кету керек, Ресейде валютаны әкетуге тыйым салынды. Онда экспорттаушылар валюталық кірістің көп бөлігін ішкі нарықта сатуға міндеттелді. Осылайша, үкімет доллар қорларын толықтыруға және сонымен бірге рубль бағамын қолдауға ниетті. Қазақстанда қазір кәсіпорындардың орнына мұны Ұлттық банк істеп жатыр.

Серіктестер жаңалықтары
© «365 Info», 2014–2024 info@365info.kz, +7 (727) 350-61-36
050013, ҚР, Алматы қ., «Керемет» ықшамауданы, 7 үй, 39 корпус, 472 кеңсе
Қате байқасаңыз, оны белгілеп Ctrl+Enter басыңыз