Нұр-Сұлтан
Қазір
0
Ертең
0
USD
449
-1.43
EUR
484
-3.48
RUB
4.86
0.00

Теңге бағамы мен мұнай бағасы 3 айдан кейін құлдырайды

Теңге бағамы нығаып келеді. 19 сәуірде доллардың ресми бағамы 449,85, ал 16-18 сәуірде 454,27 теңгеге жетті. 19 сәуірде таңертең Tengenomika телеграм-арнасының хабарынша, KASE биржасының ашылуынан бастап доллар бар болғаны 440 теңгеге тең болған, бұл 23 ақпаннан бастап ең төменгі мән.

Неліктен отандық валюта осылай құбылып жатқанын біз Esperio компаниясының талдаушысы Нұрбек Ысқақовтан сұрадық.

Құлдырау мен нығаюдың үш эпизоды

— Көптеген адам оның құлдырауын болжағанмен, неге теңге бағамы өсіп келеді? Бұл әділ бағам ба?

— Біз 2022 жылдың 14 наурызынан бастап кейінгі айда көріп отырған теңгенің нығаюында таңғалатын дәнеңесі жоқ. Егер біз бағам динамикасының ұқсас тарихи эпизодтарын алсақ, мынаны көреміз

теңгенің тез және қарқындап әлсіреуінен кейін әрдайым дерлік оның өсу кезеңі ұқсас болды

Теңгенің құбылмалы бағамы тарихындағы осындай үш эпизодты санамалауға болады. Түсінікті себептер бойынша 2015 жылға дейінгі, яғни “еркін ағымға” дейінгі теңге серпіні бізді қызықтырмайды, өйткені онда бағам қалыптастыру қағидаттары әртүрлі болды.

Бірінші эпизод 2016 жылы болды, ұлттық валюта бағамы 2015 жылдың тамызынан 2016 жылдың қаңтарына дейін 107%-ға төмендегеннен кейін келесі үш айда 17%-ға өсті.

Екінші эпизод пандемиялық 2020 жылы тіркелді, наурызда ұлттық валюта 23%-ға арзандады, ал келесі үш айда ол 14%-ға нығайды. Ақырында, осы топтамадағы үшінші эпизод 2022 жылдың өзінде, ақпан-наурыздың бірінші жартысында теңге алдымен 19%-ға арзандап, содан кейін 15%-ға — бір АҚШ доллары үшін 440-қа дейін өсті.

Әрине, қарастырылған жағдайлардың әрқайсы өз алдына бір ерекше мысал, бірақ егер біз курстың экономикалық факторларынан бір секундқа бас тартсақ, біз мынаны көреміз

ұқсас құбылмалылық алгоритмі, ол, айтпақшы, одан әрі динамиканы көрсете алады

Қазақстанда 2015 жылға дейін қолданыста болған бекітілген бағам кезінде теңге қатты құлдырағаннан кейін бірден 3-5%-ға ғана өсті. Ал 2015 жылдан кейін құбылмалы бағаммен нығаю көлемі 13-17%-ға дейін өсті.

Теңгенің нығаюына ешкім мүдделі емес

— Біз 2022 жылдың 14 наурызынан бастап байқап отырған теңгенің өсуін жаңа сауда-экономикалық жағдайларда валюта нарығының теңгерім нүктесін іздеу шеңберінде коррекциялық деп атауға болады. Әрине, Ұлттық банк пен Үкіметтің капитал қозғалысына, валюта айырбастау операцияларына және бірқатар мемлекеттік компанияның валюталық түсімін сату міндеттеріне шектеулер бойынша мәжбүрлі әрекеттері ұлттық валютаның болашақ тепе-теңдік бағамын 2022 жылдың ақпанына дейін деңгейге жақындатты.

Бірақ 2022 жылы 2016 және 2020 жылдары болған жағдайдан өте маңызды және ерекше сәт туралы ұмытпайық.

Теңгенің күрт құлдырауының алдыңғы екі эпизоды мұнай бағасының құлдырауымен қатар жүрді

Қазір мұнай котировкалары 100 плюс жоғары деңгейде ғана ұстап тұрмайды, сондай-ақ 2022 жылғы мамыр-маусымда барреліне 150-170 долларға дейін алдағы қысқа мерзімді құбылу туралы сигнал береді.

Энергия тасымалдаушылар нарығының сақталып отырған қолайлы конъюнктурасы енгізілген валюталық шектеулермен бірге валюта нарығында теңгерімсіздік тудырады, бұл Ұлттық банкке АҚШ долларына 440 және 430 бағамды қайтаруға мүмкіндік береді.

Бірақ

теңге бағамының неғұрлым берік мәндеріне кімде-кім мүдделі болуы екіталай,

сондықтан 435-445 диапазонын ең күшті кедергі деп санауға болады, оны 2022 жылы жеңу екіталай.

Бұл ретте Ресейден Еуропаға мұнай жеткізілімдеріне эмбарго енгізу ықтималдығына байланысты мамыр-маусымда одан да жоғары болуы мүмкін мұнайдың жоғары бағасы осы кезеңде теңге бағамын 435-450 диапазонына жақын сақтауға мүмкіндік береді. Бұдан кейін 2022 жылдың екінші жартысында мұнай бағасының, қор нарығының және теңге бағамының төмендеуін күтуге болады.

Қаншалықты күшті болары мұнай бағасына байланысты. Егер Қазақстанда қазір қолданылып жүрген валюталық шектеулерді және елеулі алтын-валюта резервтерін сақтауды негізге алсақ, ауқымы бойынша теңгеге екінші соққы ақпан-наурыз айларындағыдай немесе одан да аз болуы ықтимал.

2022 жылдың екінші жартысындағы бағам АҚШ доллары үшін 500-510-ға оралуы мүмкін

Теңге әлі де рубльмен байланысты

— Дегенмен, көбі теңге бағамын “жасанды түрде” ұстап отыр деп санайды. Ұлттық банк те валюталық интервенциялардың ауқымды фактілерін растап отыр.

— Әлемнің ешбір елінде “таза” нарықтық немесе құбылмалы бағам жоқ. Әрқайсының өз валюталық шектеулері бар, ал

курсты қандай да бір жолмен орталық банк түзетеді

Батыстың Ресейге, ҚРҰБ мен Қазақстан Үкіметіне, олардың ресейлік әріптестері ретінде енгізген “ядролық” санкцияларынан кейін валюталық бақылау ережелерін қатаңдатуға тура келді.

Ресейде өте қатал, Қазақстанда аса емес — бұл жағдай тұрақтанғанға дейін және қаржы жүйесінің тұрақтылығына жоғары қауіп төндірмейінше жалғасады.

— Ал Ресей рублінің құбылмалығы теңгеге әсер етуін жалғастыра ма?

— Қазақстан мен Ресей экономикалық тұрғыдан тығыз ықпалдасқан көршілер. Сондықтан екі елдің қаржы реттеушілерінің саясаты ұштасуы болмай қоймайды. Олай болмаған жағдайда, 2014-2015 жылдардағыдай, Ресей Қазақстаннан бұрын құбылмалы бағамға көшкен кезде, сауда-экономикалық ағындардың құбылмалылығын туындатқан теңгерімсіздіктер туындауы мүмкін.
Монетарлық және экономикалық жағдайларды реттеу — Еуропа елдерінде де, АҚШ-тың Канадамен қарым-қатынасында да, АҚШ-тың Ұлыбританиямен Трансатлантикалық сауда-экономикалық серіктестіктерінде де мысалдар келтіре беруге болатын әдеттегі тәжірибе. Сондықтан, егер ірі экономикалық серіктестер елдерінің бірі валюталық бақылау режиміне, бағамның айтарлықтай өзгеруіне әкелетін монетарлық саясат параметрлеріне күрт өзгерістер енгізсе, онда екінші ел бұған жауап беруі керек.

Дәл осы жағдай 2022 жылы Ресей банкі мен ел Үкіметі рубль бағамын тұрақтандыру үшін қатаң шаралар қабылдағанда, ал Ұлттық банк пен Қазақстан Үкіметі ұқсас әрекетке барады, бірақ Ұлттық экономика үшін неғұрлым үнемді әрі шығыны аз шаралар қабылдағанда болады.

Осыдан рубльмен салыстырғанда теңге өте ұқсас құбылады, бірақ сәл тұрақты

Қазақстанның ұлттық валютасы ақпан-сәуір айларында 19%-ға арзандады, содан кейін 15%-ға нығайды. Ал осы кезеңде Ресей валютасы 50%-дан астам көрсеткішке төмендеді, бірақ содан кейін 37%-ға нығайды.

Серіктестер жаңалықтары
© «365 Info», 2014–2024 info@365info.kz, +7 (727) 350-61-36
050013, ҚР, Алматы қ., «Керемет» ықшамауданы, 7 үй, 39 корпус, 472 кеңсе
Қате байқасаңыз, оны белгілеп Ctrl+Enter басыңыз