Рубль бағамының өсуі барлық қазақстандықтарға әсер етуде

Рубль өсуінің теріс әсері

Қазақстандағы Ресей рублінің ресми бағамы 2021 жылғы 21 маусымда 5 теңге 93 тиынды құрады. Бұл соңғы 16 айдағы ең жоғары көрсеткіштердің бірі. 12-14 маусым аралығында рубль бағамы 5,96 теңге, ал 16 маусымда – 5,94 теңге болды. Бұған дейін соңғы рет Ресей валютасының құны 2020 жылғы 18 ақпанда 5,95 теңгеден жоғары болған.

Ресей валютасының нығаюы сәуір айында басталды, бірақ ол өте баяу көтерілуде. Сонымен,

• наурыз айының соңында рубльдің ресми бағамы 5,59 теңгені құрады
• сәуір айының соңында – 5,76 теңге
• мамыр 5,82 теңге деңгейінде аяқталды.

Осылайша, сәуір-мамыр айларында Ресей валютасы 23 тиынға қымбаттады, яғни әр үш күн сайын шамамен 1 тиын қосылып отыр. Курсты тұрақты түрде қадағаламайтын халыққа мұндай өзгерісті байқау оңай емес. Салыстырмалы өсім көбірек байқалады: осы екі айда рубль 4,1%-ға, маусымның үш аптасында – тағы 1,9%-ға қымбаттады.

Бұл үрдіс валютаны сатып алуға ешқандай қатысы жоқ қазақстандықтарға да кері әсерін тигізетінін атап өткен жөн.

Ресей Қазақстанға тауар жеткізуші негізгі ел болып қала береді. 2021 жылдың 4 айының қорытындысы бойынша РФ-нан келген импорт 4,6 млрд долларды құрады. Бұл осы уақыт ішінде республикаға әкелінген тауарлардың жалпы құнының 40%-ын құрайды.

Бір жыл ішінде бұл көрсеткіш 746 млн долларға (16,2%) артты. Дегенмен есептесудің көпшілігі рубльмен жүзеге асырылады. Яғни, рубль бағамы өскен сайын Ресейден Қазақстанға әкелінген тауарлардың құны да артады.

Евро: тарихи максимумға жетіп қалды

Ұлттық валюта бағамына қатысты тағы бір факт көзден таса қалды.

9 маусымда еуроның Қазақстандағы ресми құны 520,75 теңгені құрады. Бұл көрсеткіш 524,8 теңгені құрайтын тарихи рекордқа өте жақын. Рекорд бір ай бұрын – 22 мамырда орын алған еді. Қазір жағдай біршама жақсарды. 21 маусымдағы ресми бағамы – 509 теңге 75 тиын.

Еуропалық валюта құнының күрт өсуі сәуір айында болды: 4 күн ішінде, 6 сәуірден 10 сәуірге дейін, оның құны 14,3 теңгеге өсті – 501,71-ден 515,06 теңгеге дейін. Әрі қарай тербелістер өте баяу болғанмен, курстың тарихи рекордын бірнеше рет жаңартуға кедергі келтірген жоқ.

Бір қызығы, бұған қарамастан, қазір Еуро құны жылдың басындағы құннан арзан тұрады. Еуропалық валютаның ресми құны 516 теңге 79 тиын болды. Бұл ағымдағы деңгейден 7,04 теңгеге немесе 1,4% – ға аз.

Іс жүзінде доллар бағамы өзгеріп жатқан жоқ

Долларға келетін болсақ, оның құны айтарлықтай тұрақты. Екі айға жуық уақыт ішінде америкалық валюта 430 теңгеден жоғары көтеріліп жатқан жоқ, бірақ 425 теңгеден төмен құнды да көрсетіп жатқан жоқ. Ағымдағы ресми құны 427,82 теңгені құрайды.

Соңғы уақыттағы ең маңызды өзгеріс-17 маусымда болған курстың 425,63 теңгеден 426,77 теңгеге дейін өсуі. Ұлттық Банкте соңғы ауытқуларды АҚШ-тағы оқиғалармен байланыстырады. Бұл жағдай өткен аптада жарияланған негізгі мөлшерлеме диапазонын сақтай отырып, инфляция болжамдарын арттыруға қатысты:

“Инфляция болжамдарын қайта қарау және ФРЖ мөлшерлемесінің жоғарылауын күту аясында дамыған елдердің валюталар қоржынына АҚШ долларының индексі (DXY) күніне 1%-ға нығайды. АҚШ қазынашылық облигациялары табысының өсуі күніне шамамен 10 б. п. құрады, бұл да АҚШ долларының нығаюына оң әсерін тигізіп отыр.

АҚШ-тың ФРЖ Риторикасын қатаңдату жағына өзгерту дамушы нарықтардың барлық валюталары үшін қауіпті фактор болып табылады. АҚШ-тың қазынашылық табысының өсуі доллардың жаһандық бағамының нығаюына ықпал етеді. АҚШ ФРЖ ашық нарықтар комитетінің отырысынан кейін экономикасы дамып келе жатқан елдердің 20-дан астам валютасы әлсіреді”, – деп атап өтті Ұлттық банктің Монетарлық операциялар департаменті директорының орынбасары Иван Сердюк.

Доллардың ресми бағамы бірнеше айлық максимумдарды жаңарту арқылы өсуін көрсететін мұнай бағаларымен нашар байланысады.