Ресей дефолты қандай қауіп төндіреді, экономист түсіндірді

Санкциялар парадоксы

Кеше АҚШ Ресей Федерациясына қысымды күшейтуге шешім қабылдады және Ресей Федерациясының келесі еуробондары (қарыздары) бойынша келесі төлемді америкалық банктердегі тоқтау салынған қаражаттан төлеуге рұқсат етілмейтінін ескертті. Бұл Ресей Федерациясының үш шешімі бар екенін білдіреді:

• Ел ішінде бар доллардан төлеу
• Газ бен мұнайды сатудан түскен ағымдағы түсімнен төлеу
• Рубльмен төлеу, яғни “төлемеу” дегенді білдіреді

Бүгін Ресей Федерациясының Қаржы министрлігі төлем агентіне рубльмен долларлық қарыздың баламасын аударды. Енді техникалық дефолт іске қосылды, ол 14 күннен кейін заңды түрде расталған дефолтқа немесе қарызды төлемеуге ауысады.

Дефол – бұл қорқынышты нәрсе, бірақ бүгінгі Ресей үкіметі бұдан қорықпайды

Әдетте, қарызын төлемейтін борышкерге жаңа несие бермейді, және ол қандай да бір күрделі және ұзақ мерзімді қарызды қайта құрылымдауға мәжбүр болады.

Бірақ мұндағы парадокс:

• біріншіден, Ресей Федерациясы жаңа несиелер үшін есікті әлдеқашан жауып тастады
• екіншіден, Ресей Федерациясының егемендік (мемлекеттік) қарызы аз, ол іс жүзінде бұрынғы сән-салтанаттың соңғы қалдықтарын жауып жатыр. Сондықтан оған ешкім назар аудармайды. Көбіне беделіне нұқсан келуде
• үшіншіден, бұл дефолт 1998 жылғы дефолтқа қарағанда тек сыртқы міндеттемелердің орындалмауы болады. Руюльдегі ішкі қарызды Қаржы министрлігі міндетті түрде орындайды

Экономикаға соққы

Алайда, назар аударарлық бір нәрсе бар. Ресми түрде, бұл техникалық жоспар, бірақ ресейлік компаниялар мен экономиканы есеңгіретеді. Себебі мемлекеттің дефолтынан кейін Ресейдің несиелік рейтингі D-ге дейін төмендейді. Үлкен және қалың D әрпі (efault), доминоның алғашқы тірегі ретінде нарыққа түсіп, басқалардың бәрін құлатады.

2001 жылға дейін әлемдегі жетекші үш рейтингтік агенттік қатаң ережені ұстанды – елдегі компаниялардың рейтингі егемендік рейтингінен жоғары болмауы керек. Компаниялар мемлекетке қарағанда әлдеқайда күшті болған бірнеше жағдайдан кейін бұл ереже банктерге қолданылады, бірақ барлық компанияларға қолданылмайды.

Домино эффектісі

30 сәуірде Ресей Федерациясы мемлекеттік міндеттемелер бойынша дефолтқа жол берді деп жарияланады делік.

Содан кейін 1 мамырда Ресей Федерациясының барлық банктері CCC- рейтингін алады немесе қарапайым тілмен дефолт алдында тұрғандар. Қалған компаниялар BBB орнына B- немесе C-ге түседі.

Келесі қадам — несиелік келісімдердегі “арнайы шарттар” – ковенанттар. Банктер көптеген түрлі шарттарды ұсынады, бірақ бастысы — кэш пен тәуекел. Егер, мысалы, компанияның кірістілігі белгілі бір деңгейден төмен түссе, банк оған бірінші кезекте төлеуді немесе бүкіл қарызды дереу өтеуді талап етеді. Тәуекелдер де осы тізімде және олар несиелік рейтингтермен өлшенеді.

Яндекс қазірдің өзінде миллиард долларға жуық қарызымыз бар деп мәлімдеді, егер ковенанттар жарылып, несие берушілер ертең оларға барлық қарызыңды жап деп талап етсе, олар өтей алмайтыны белгілі. Тіпті Лукойл сияқты валюталық кірісі бар алыптар да миллиардтаған қарызы болса, қиын жағдайға тап болуы мүмкін.

БАҚ-тағы мәліметтерден Ресей Федерациясының корпоративтік секторының жалпы қарызы шамамен 150 миллиард долларды құрайды. Мұны қалай тез қайтаруға болатындығы ақылға сыймайды. Бұл Ресей Федерациясының шетелдегі қарыз иелеріне ауыр соққы болады.

Бірақ Ресей Федерациясының ішінде көптеген адамдар ресейлік компаниялардың қарыздарын сатып алды. Адамзат тарихында мұндай дефолт болған жоқ. Ең үлкені Греция болды, шамамен 70 миллиард еуро.

Сонымен, егер сүйікті және таныс компаниялар жасанды комаға (банкроттыққа) түссе, таң қалмаңыз.

Ал Қазақстанмен не болады?

Ештеңе болмауы мүмкін. Егер БЖЗҚ ресейлік эмитенттердің облигацияларын жинамап отырған болмаса. Бірақ егер тереңірек қазса проблемалар болады. Бізде тікелей және жанама байланыстар өте көп. Экономикаға салдары болуы мүмкін.