Пандемия АҚШ-қа Орталық Азиядағы ықпалын қайтарып алуға мүмкіндік берді — сарапшы

2020 жылдың қаңтар-ақпан айларында ҚХР-дің Жалпы ішкі өнімінің көлемі 13%-ға қысқарды, жұмыссыздық 6,2%-ды құрады.  Америка жағдайды өз бақылауына алып, Қазақстанға салатын инвестици көлемін арттыра алады.The Washington Times американдық басылымында салық салу және инвестициялар жөніндегі халықаралық орталықтың маманы Джеймс Гранттың мақаласы шықты. Автор Құрама Штаттардың Үкіметіне Қытайдың уақытша әлсіздігін пайдаланып, Орталық Азия елдерінде әсерін күшейтуді ұсынады.

Пандемияның салдары

Пандемиядан «Бір белдеу — бір жол» атты қытайлық жобадағы Түркіменстан, Өзбекстан, Тәжікстан және Қырғызстан сияқты маңызды  елдер көбірек зардап шегуде.

Осылайша, Шығыс Азия мен Еуропа нарықтарының байланысы жүзеге асырылуда. AIDDATA зерттеу орталығының деректері бойынша,

Қытай 2007 жылдан бастап 2017 жылға дейін оңтүстік және Орталық Азиядағы түрлі жобаларға 126 млрд доллар қаржы бөлген,

оның 85%-ы инфрақұрылымға кетті. Бұл соманың жартысы Пәкістан мен Қазақстанға бөлінді.

Энергия тасымалдағыштарға және басқа да минералдық ресурстарға сұраныстың төмендеуімен өңір елдері қиындықтарға тап болды. 2019 жылы Орталық Азия газ экспортының  98,3%-ын Қытайға жеткізген. Бұл 45 миллиард текше метрді құрады.

Қазақстан мен Түрікменстан экспорт 20-25%-ға төмендейді деп болжап, бұл ұлттық табысқа әсер етеді деп хабарлады

Энергия тасымалдаушылардың ірі экспорттаушыларының қатарына жатпайтын Тәжікстан, Қырғызстан және Өзбекстан да «Бір белдеу — бір жол» даму қарқынының баяулауына байланысты қиындықтарды бастан өткеруде.

Вирус геосаяси мүдделерге кедергі бола алмайды

Қазақстан пандемиямен күреске 10 млрд доллар және әлеуметтік шараларға 740 млн доллар бөле отырып өз резервтерін пайдаланды. Шағын бизнеске салық жеңілдігі ретінде тағы 2 млрд доллар бөлді және  бірқатар басқа да шараларды қабылдады.

Қытайдың ресурстарға деген сұранысының төмендеуімен өңір елдері халықаралық қаржы институттарымен қарым-қатынас орнатуға тырысуда.

Азия даму банкі Орталық Азиядағы пандемиямен күресті қаржыландыру көлемін 1,35-тен 2,15 млрд АҚШ долларына дейін арттырды. Қырғызстан Қытайдан 2 млрд АҚШ доллары көлеміндегі қарыз жүктемесін кешіруді сұрады.

Пандемия геостратегиялық шындыққа кедергі бола алмайды,  қытайлық экономикалық және дипломатиялық экспансияға Американың мүддесі де ықпал етеді. Бірақ пандемия бұл экспансияны баяулатты, және

АҚШ-тың аса маңызды өңірлерге қайта кіру мүмкіндігі бар. Орталық Азия – ең басты аймақ

Қазақстанға бөлінген ақша

Трамптың  BUILD заңы жаһандық деңгейдегі «Бір белдеу — бір жол» атты қытайлық жобаға қарсы басты шара.

Заң бірнеше жеке және мемлекеттік қаржы институттарының ресурстарын біріктірді. Бірақ жиынтық қаржы ресурстары 50 млрд долларға жетіп отыр. Орталық Азияға небәрі 1 млрд доллар қарастырылған. Бұл аймақта Қытаймен бәсекелесуге жеткіліксіз.

Дәл қазір АҚШ өзінің қаржы құралдарын ұсына отырып, «Бір белдеу — бір жол» жобасының баяулауынан пайда көре алатын сәт келеді.

Трамп әкімшілігі АҚШ-тың ауруларды бақылау орталығына 6,8 млн доллар бөлді. Осы соманың 1,68 миллионы өңірлік көшбасшы —Қазақстанға арналған.

ЮСАИД агенттігі Қазақстанға 500 мың доллар бөлді. АҚШ пандемиямен күресті қолдау көрсету мақсатында Қазақстанға  барлығы 3,79 млн АҚШ долларын бөлді.