Өзбекстанда қанттың бағасы өсті және қант алуға кезек көбейді – БАҚ шолуы

Сондай-ақ республикалық тауар-шикізат биржасында ұнның алғашқы ашық биржалық сауда-саттығы өтті. 1 сұрыпты ұн тоннасына 4,2 мың сомнан басталып, 4,5 мың сомнан сатылды, ал сауда орындарында оның құны 8 900 сомға жетті.

Сонымен қатар, фермерлер бидайдың сатып алу бағасы көтерілгеніне қуанышты, өйткені

мемлекеттік тапсырыс бойынша өсірілген астықтың бір килограмы 2021 жылмен салыстырғанда екі есе қымбат

– 1 850 сум болған астық қазір 3 мың. Бидайдың қалған бөлігін олар биржалық бағамен сата алады.

Әндіжан фермерінің айтуынша, 2022 жылы ол бір гектар жерден орта есеппен бес тонна бидай жинауды жоспарлап отыр. Оның 2,9 тоннасын ол мемлекет белгілеген бағамен сатуы керек, ал қалған бөлігін еркін бвғамен сата алатынына үміттенеді.

– Біз егін жинауды 20-25 маусымда бастаймыз деп ойлаймыз. Әрине, біз мемлекеттік тапсырыс бойынша өсірілген бір тонна бидай 3 миллион сумға бағаланғанына қуаныштымыз. 2021 жылы 2,85 миллион төледі, бірақ шығындар өтелмеді.

Шынымды айтсам, егер мемлекеттік тапсырыс құнының, жанармай бағасының және өзге де шығыстардың ұлғаюын ескере отырып, мемлекеттік баға 3,5 мың мөлшерінде белгіленсе, мен көбірек пайда алар едім. Бірақ біз осы бағаға да қуаныштымыз, – деді ол.

Алайда фермер

нан бағасының 80 пайызға өсуіне және тамақ өнімдерінің 40 пайызға дейін қымбаттағанына,

сондай-ақ, фермерлік шаруашылықты жүргізуге қажетті басқа да шығындарға байланысты аз пайда табатынына алаңдаулы.

Оның есептеуінше, бір гектар жерге орта есеппен 5 тонна бидай өсіру үшін ол шамамен 11 миллион сум (шамамен 1000 доллар) жұмсады. Егер ол мемлекетке осы дақылдың 3 тоннасын сатып алу бағасымен (3 миллион сум) және тағы 2 тоннасын биржалық бағамен (орташа есеппен 3,5 миллион) сатса, ол 16 миллион сум (шамамен 1,5 мың доллар) пайда таба алады.

Яғни, бір гектардан таза пайда – 5 миллион сум.

Нан бағасынан кейін қалғандары да бірден өседі

Мамандар биржалық сауда-саттық нәтижелеріне сүйене отырып, бір килограмм ұн 4 291 сумға бағаланған кездегі нанның құнын есептеді. Олардың мәліметтері бойынша, бір бөлке нанды өндіру және оны дүкендерге жеткізу құны орташа есеппен 2 550 сумды құрайды.

Кәдімгі наннан кейін нан-тоқаш өнімдерінің басқа түрлері де шамамен 50 пайызға қымбаттады.

– Ең арзан тандыр нанның бағасы 2,4 мың. Екі күн бұрын ол 2 мың сумнан сатылған. Бұрын 3-3,5 мың болған сәл үлкенірек тандыр нан қазір 4-4, 5 мың. 10 мың тұратын бәтірнан қазір 14 мың. Бір кг бірінші сортты ұн “Корзина” және “Хавас” сияқты супермаркеттерде 9 мыңға жуық сатылуда.

Бірақ ең бастысы – қанттың жоқтығы. Оны тек шағын дүкендерден 16 мың сомға табуға болады, бірақ өте сирек. Енді май бағасы өседі деп күтілуде.

Әдетте ұн мен нан бағасы өскенде қант пен май бағасы да көтеріледі,

– дейді дереккөз.

Үкімет бағаның өсуі уақытша құбылыс деп санайды. Бағаның өсуінің негізгі себебі – импортталған ұнның қымбаттығы және Украинадағы дағдарысқа байланысты әлемдік нарықтағы жағдай. Алайда оның қоры елде жеткілікті.

Дүкен сөрелерінде қант таусылуда

Қазіргі уақытта базарлар мен дүкендерде “қант” дүрлікпесі басталды. Порталдың айтуынша, сауда нүктелерінде үлкен кезек орын алуда. Әлеуметтік желілерде тиісінше бейнежазбалар пайда болуда.

Билік тапшылықтың орын алуымен күресуге тырысуда. “Нигох” Telegram-арнасының мәліметтері бойынша, маусым айында биржа саудасына қант бір ай бұрынғыға қарағанда 50 пайызға – күніне үш мың тоннаға артық қойылады. Бұл өнімге деген дүрлікпені төмендетуі тиіс.

– Биыл қант өндіру көлемі 720 мың тоннаны құрайды, бұл өткен жылмен салыстырғанда 22%-ға артық. Бұл ретте қант пен оның шикізаты импортының көлемі өткен жылғы 643 мыңнан 900 мың тоннаға дейін ұлғаяды.

Нәтижесінде ағымдағы жылдың қорытындысы бойынша өндірілетін және импортталатын дайын қанттың қалдығы 118 мың тоннадан асады деп күтілуде, – деп атап өтті Президент Әкімшілігіне жақын дереккөз.