Мамин елдің барлық саяси күшінің көңілінен шыққандықтан қалды – Әшімбаев

Кейін «Қазақстан Халық партиясының» басшысы Айқын Қоңыров әріптестерінің шешіміне түсініктеме беріп, сайлаушылармен кездесулерде азаматтар Үкімет пен жергілікті атқарушы билік органдары өз жұмысына формалды түрде қарай бастады, ал есеп беру сандарының артында адамдарды, олардың проблемаларын байқамай қалды деп шағымданғанын хабарлады.

«Ақ жол» төрағасы Азат Перуашев кейбір шенеуніктердің тиімсіздігіне байланысты пандемия кезінде бизнес үлкен шығынға ұшырады деп мәлімдеді. Ескі-жаңа премьердің кандидатурасын мақұлдаған 78 депутатқа қарсы 21 депутат қалыс қалды.

Саясаттанушы Данияр Әшімбаев министрлер кабинетінің басшысы лауазымында басқа саясаткерді көремін деп күтпегенін айтады. Оның себебін де түсіндірді:

Саясаткерлердің сенімі

— Асқар Маминді соңғы жылы қатты сынға алды. Ол Мәжіліс құрамына кіреді деген болжам болды. Бұл жағдайда оның Үкімет басындағы мерзімі туралы шешімді қалай түсінуге болады?

— Президент айтқандай, қалыс қалу – бас тарту емес. Бастапқыда Үкіметтің ауысуы туралы әңгіме болған да жоқ. Мамин барлығының көңілінен шықты. Бұл аса тиімді және мықты Премьер-Министрлердің бірі екенін түсіну керек. Әсіресе оның алдындағы саясаткердің фонында. Ол сондай-ақ оған қатысты барлық блоктың ретін біледі, түсінеді. Осылайша ұпайы жоғары. Вице-премьерлер деңгейінде де өзара іс-қимылды көруге болады. Үкіметтің жұмысын үйлестіруі жаман емес.

Сын бар, бірақ біз Президенттің төтенше жағдай кезінде елдің жұмыс істеуін премьераға жүктегенін көреміз

Карантиннен кейінгі шаралар да бар. Яғни, Президенттің Маминге деген сенім деңгейі өте жоғары. Премьерге Тұңғыш Президенттің де көзқарасы осындай. Олардың екеуі де Асқар Ұзақбайұлының кандидатурасына риза.

Сонымен қатар, ол елдегі саяси күштердің көпшілігін қанағаттандырады. Әрине, премьердің орнын алғысы келетіндер бар. Бірақ қазіргі уақытта Маминнің бейнесі елдегі президенттік билік жүйесінде айтарлықтай маңызды әкімшілік қолдау болып табылады. Сондықтан оны ауыстыруға болатын кандидаттар тіпті болған жоқ.

Ал оны парламенттік сайлауда партиялық тізімге енуі Nur Otan-ның сайлауға партия, Үкімет, Парламент болып шоғырланып барғанын көрсетті.

Сайлаушыға елдің барлық негізгі күшінен пакет ұсынылды. Маминнің депутаттыққа ауысады деген нұсқа болған да жоқ. Егер Ахметжан Есімовтың зейнетке шығуы туралы шешім қабылданса, оны «Самұрық-Қазына» холдингінің басшысы лауазымына тағайындау перспективасы қарастырылды.

Парламенттік оппозиция

— Адамдар, ең алдымен, пандемия кезінде Үкіметке күн сайын сөгіс айтылғанына таң қалады. Ал Мамин тағы да премьер болып отыр.

— Сын негізінен әлеуметтік блок бойынша болды. Бірақ ол өзі үнемі сынға ұшырап жүреді. Ал карантин шаралары әлеуметтік шиеленісті ушықтырды.

Үкімет құрамын қалыптастыру барысында қандай да бір түзетулер болуы мүмкін, бірақ нақты емес

«Қазақстан Халық партиясы» мен «Ақ жол» демаршасы Маминнің кандидатурасы үшін дауыс беру кезінде бір қызық болды. Парламенттік оппозиция туралы заңнамадағы өзгерістер күшіне енді. «Ақ жол» мен «халықтықтар» оппозицияға көшті. Заңға сәйкес олар екі комитетке ие болды. Сайлауалды науқаны кезінде олардың қайсысы оппозиция, ал қайсысы еместігі пікірталас тудырды.

Мамин – тым беделді тұлға. Оған қарсы дауыс беруге әркімнің қолы бармайды.

— Пайдасыз ба?

— Бұл пайдасыз емес. Парламент Үкіметпен үнемі жұмыс істейді – депутаттық сауалдар, пікірталастар, қандай да бір мәселелерді шешу бар. Осы жерде «неге маған қарсы дауыс бердіңіз?» деген сұрақ туындауы мүмкін. Бұл қарсы таңдау емес. Депутаттар кез-келген басқа фигураға қарсы дауыс бере алады. Дауыс беру Үкіметтің беделі мен салмағын нақты көрсетті дей аламыз.

Шикізат экономикасы

— Маминді сынға алған Халық партиясы Үкіметтің елдің шикізаттық емес экономикаға көшуі үшін ештеңе істемейтініне тоқталды. Үкіметтің болашаққа деген жоспарлары осыны айғақтайды. Мұнай өндіру және мұнай экспорты көлемінің ұлғаюы экономиканы әртараптандыру жоспарлары дегенді білдірмейді. Үкіметтің мұндай саясаты қазақстандықтарды да қанағаттандырмайды. Бірақ шешім адамдардың дауыстарын ескерусіз қабылданды.

— Үкімет парламенттік көпшілікке сүйенеді. Елбасы Маминге партияның сайлауалды бағдарламасын әзірлеуді тапсырды. Мамин партияның сайлауалды тізіміне енді және оның басшылығының мүшесі болды. Қазіргі Үкіметтің курсын елдің дауыс берген халқының 70%-ы мақұлдады.

Әртараптандыруға келетін болсақ, тәуелсіздік жылдары мұндай міндет 1992 жылдан бастап қойылып келеді. Қайта құру кезеңінен бері экономиканың шикізаттық бағдарлану проблемасы туралы пікірталастар жүріп жатыр. Біз индустриялық-инновациялық даму стратегиясынан өттік. Содан кейін үдемелі индустриялық-инновациялық дамудың мемлекеттік бағдарламасы, екінші және үшінші бесжылдықтар жоспарланды. Енді “Нұрлы жол”мемлекеттік бағдарламасы жүзеге асырылуда. Бірақ бұл ретте шикізатқа тәуелділіктің төмендеуі болмай жатыр.

Бұған қазіргі Үкіметті кінәлау өте қиын. Шикізаттық тәуелділіктен шығу мүмкін еместігімен елде барлығы жұмыс істеді

«Ауыл» партиясы кенеттен есте қалған ауыл шаруашылығы мәселелеріне тоқталды. Қалыптасқан координаттар жүйесінде бұл шикізатқа тәуелділіктен арылу тиімді болса, қандай да бір әсер берген бірнеше іс-қимыл қабылданар еді дегенді білдіреді. Бізде сапалы шикізаттық емес тауарлар жасау мүмкін емес. Ал әлемдік экономика біздің мұнай, металдар мен бидайды қалайды. Сондықтан әртараптандыру мәселесі кешенді және мемлекеттік биліктің барлық жүйесі деңгейінде шешіледі.