Қазақстандағы кедейлік деңгейі ресми сандардан асып кетті – сарапшылар

Екінші орында Жамбыл облысы 5,8% үлеспен, бұл Маңғыстау облысының көрсеткіштерінен сәл алда (5,7%). Одан кейін Шымкент қаласы тұр, онда ең төменгі жалақы үлесі 5%-ды құрайды.

Дотациялық аймақтар

Саясаттанушы Расул Жұмалы кейбір аймақтардағы төмен жалақы көрсеткіштері бірнеше факторлардың жиынтығымен түсіндірілетінін айтты.

– Бұл әкімдер мен шенеуніктердің іс-әрекетіне де байланысты болуы мүмкін. Бірақ, ең алдымен, мәселе сол өңірлердің әлеуметтік-экономикалық даму жағдайында. Бізде салыстырмалы түрде бай және кедей аймақтар бар.

Шығынға қарағанда көбірек табыс табатын донор аймақтар бар. Бұл мұнайлы өңірлер. Өмір сүру үшін қажет қаражаттан да аз табыс табатын дотациялық өңірлер де бар

Бұл солтүстік облыстар, Шығыс Қазақстан, Жамбыл облыстары және т.б. Оларға республикалық бюджеттен көмек ретінде қаражат бөлінеді. Бірақ бәрібір жұмыс орындарының жетіспеушілігі де, әлеуметтік төлемдер мен жалақының жетіспеушілігі де әлі бар. Бұл азаматтардың әл-ауқатынан да көрінеді, – дейді саясаттанушы.

Бұқпа есеп айырысулар

Расул Жұмалы атап өткендей, халықтың кедейлігін әр түрлі бағалауға болады.

– Экономистер, әлеуметтанушылар және басқа да сарапшылар бізде кедейлікті бағалаудың негізгі критерийлері өте төмен екенін айтады.

Расул Жұмалы

Ең төменгі күнкөріс деңгейі 34 мың теңгені құрайды. Ресми экономистердің пікірінше, бұл соманы адам қалай да бір айға жеткізе алады.

Бірақ ең төменгі күнкөріс құны тек тамақтануды ғана емес, сонымен бірге коммуналдық шығындарды, дәрі-дәрмектер мен жүріп-тұру шығындарын да қамтиды емес пе

Егер адамның табысы осы сомадан жоғары болса, ол ресми түрде кедей емес деп саналады. Мұның бәрі цифрларда көрсеткіштер іс жүзіндегіден төмен болуы үшін жасалуда, — дейді Жұмалы.

Азық түлік себетінің мөлшері мен құрамы

Қазақ еңбек ҒЗИ директоры, профессор Серікжан Берешев те онымен келіседі. Оның айтуынша, кедейлік деңгейін күнкөріс минимумы негізінде бағалау әрқашан шынайы бола бермейді.

– Себебі әр елде ол әр түрлі.

Тіпті Ресейде де ол Қазақстанға қарағанда екі есе жоғары және 11 653 рубльді құрайды. Бірақ біз Ресейде баға екі есе жоғары деп айта алмаймыз

Ал АҚШ-та немесе Ұлыбританияда күнкөріс минимумы біздікімен мүлде салыстыруға келмейді, азық-түлік себетінің құрамы да әртүрлі. Сондықтан, ең төменгі күнкөріс деңгейінің әдістемесін жетілдіріп, оны дұрыс есептеуіміз керек деп ойлаймын. Бір нұсқа бар — бір адамға тәулігіне 5,5 доллардан төмен тауар тұтынатын халықтың үлесі бойынша. Бұл объективті есептеу”, – деп санайды ол.

Серікжан Берешев

Сонымен қатар, Қазақстанның солтүстігіндегі табыс оңтүстіктен төмен, себебі онда туу көрсеткіші төмен, адамдар жәрдемақыны аз алады деп санайды. Ал жәрдемақы да кірістерге жатады. Жалпы, ел халқының кедейленуі инфляцияның өсуіне байланысты.