Алайда, егер ағымдағы жалақыны 2020 жылдың соңындағы жалақымен салыстыратын болсақ, динамика айтарлықтай тартымды көрінбейді. Республикада номиналды жалақы үш айда 2,3 мың теңгеге немесе 1%-ға төмендеген. Төмендеудің нақты мәні 3%-ды құрады.

Алайда, жыл басында жалақының төмендеуі қалыпты әрі дәстүрлі жағдай екенін атап өткен жөн: I тоқсанда жалақы өткен жылдың IV тоқсанына қарағанда әрдайым төмен болады. Алайда, экономиканың бірқатар бағыттарының өкілдері көбірек табыс таба бастаған.

Сіздердің назарларыңызға соңғы үш айда жалақы ең көп өскен экономикалық қызметтің бес түрін ұсынамыз.

Мұғалімдер орташа статистикалық қызметкерден орташа есеппен 11,2 мың теңгеге аз табыс табады

Бірінші тоқсанда олардың жалақысы 23,7 мың теңгеге немесе 12,1%-ға өсті. Сонымен қатар, соңғы алты тоқсанның бесеуінде өсім байқалады. Соңғы 1,5 жылда бұл көрсеткіш 70%-дан астам өскен.

Қызметкерлер саны да өсуде: бүгінгі таңда екінші және үшінші сатыларда 675 мыңнан астам адам жұмыс істейді – бұл өткен тоқсанмен салыстырғанда 1,1%-ға көбірек және бір жыл бұрынғы деңгейден 2%-ға жоғары.

Бас компаниялардағы жұмыс

Экономикалық қызметтің бұл түрінде орташа республикалық көрсеткіштен көп табыс табу мәселесі мүлде қарастырылмайды. Орташа жалақы республика бойынша орташа жалақыдан шамамен 3 есе жоғары.

Мысалы, 2021 жылдың I тоқсанында бір қызметкердің орташа айлық еңбекақысы 701,7 мың теңгені құрады. Бұл ең жоғары көрсеткіштердің бірі (тек теңіз және жағалау жүк көлігінің қызметкерлері ғана көбірек табыс табады – айына 900 мың теңгеден астам).

Бұл ретте соңғы үш айда жалақының орташа мөлшері 95 мың теңгеден астам немесе 15,7%-ға өсті. Алайда мұны сезгендер аз. 2021 жылдың I тоқсанында бас компаниялар қызметкерлерінің тізімдік саны 8,9 мың адамды құрады. Бірақ бұл 2020 жылдың соңына қарағанда 12,6%-ға артық және өткен жылдың I тоқсанындағы деңгейден 10,8%-ға артық.

Баспа қызметі

Ресми мәліметтерге сәйкес, баспа қызметіндегі жалақы 2020 жылдың басында жылдам өсе бастады. Сол кезде оның орташа мөлшері 168,5-тен 322,9 мың теңгеге дейін өсті. Рас, содан кейін құлдырау болды, бірақ 2021 жылы қайтадан өсе бастады. Қаңтар-наурызда осы саланың орташа статистикалық қызметкері 339,6 мың теңге табыс тапқан, бұл 2020 жылдың қазан-желтоқсанына қарағанда 18,3%-ға немесе 52,6 мың теңгеге артық.

Алайда жалақының өсуі штаттардың қысқаруымен сәйкес келеді. Ресми деректер бойынша баспа қызметі қызметкерлерінің саны бір жылда 23,6%-ға, ал соңғы тоқсанда 22,4%-ға төмендеген. Бүгінде бұл салада барлығы 1,5 мың адам жұмыс істейді.

Байланыс

Бір тоқсан ішінде еңбекақы мөлшері 20%-дан астамға өскен екі қызмет түрінің бірі. 2021 жылғы қаңтар-наурызда байланыс қызметкерлері өткен жылдың соңына қарағанда 58,7 мың теңгеге артық алды. Бұл ретте мұндағы орташа жалақы республика бойынша орташа жалақы көрсеткішінен жоғары. Сонымен, 2021 жылдың бірінші тоқсанында айырмашылық 1,5 есе болды.

Сонымен қатар, телекоммуникация саласындағы мамандар айтарлықтай сұранысқа ие. 2021 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша қызметкерлердің тізімдік саны соңғы тоқсанда ғана 1,7%-ға ұлғайып, 40 мың адамнан асты.

Сақтандыру және зейнетақы қоры

Сақтандыру, қайта сақтандыру және зейнетақы қорларының қызметіндегі орташа жалақы қатарынан төрт тоқсан бойы өсіп келеді, бірақ қазір өсу қарқыны ең жоғары деңгейде.

2021 жылдың үш айында орташа еңбекақы мөлшері 115,1 мың теңгеге немесе 23,2%-ға ұлғайды. Айтпақшы, Қазақстанда жалақы тез өсетін экономика салалары жоқ, бұл жерде сөз тек салыстырмалы ғана емес, сонымен бірге абсолютті өсу туралы да болып отыр.

Бұл ретте экономикалық қызметтің осы түріндегі еңбекақы төлеудің орташа мөлшері 611,4 мың теңгеден асты – бұл бір жыл бұрынғыға қарағанда үштен бір есе артық. Шындығында, сақтандыру саласында жұмыспен қамтылғандар саны азайып келеді: 2021 жылдың бірінші тоқсанының қорытындысы бойынша қызметкерлердің тізімдік саны 2,4%-ға қысқарып, 9,7 мың адамды құрады.