Елдегі валютаның жартысынан астамын Алматы мен Шымкент тұрғындары сатып алады

27 қараша 2020, 17:21

155

Ұлттық банктің мәліметінше, 2020 жылдың қазан айында айырбастау пункттеріндегі доллардың нетто-сатылымы (минус сатып алу) 177,6 млрд теңгені құрады. Бұл қыркүйек айымен салыстырғанда 6,8 миллиардқа, сондай-ақ 5 жылдың қазан айымен салыстырғанда 2019 миллиардқа аз.

Дегенмен, 2020 үшін америкалық валютаға сұраныс өте жоғары болды. Бұдан жоғары көрсеткіш тек қыркүйекте (184,1 млрд) және наурызда (178,5 млрд) болды.

10 айдың қорытындысы бойынша нетто-сатудың жалпы көлемі 1 трлн 268 млрд теңгені құрады. Өткен жылдың ұқсас кезеңінде 1 трлн 616,1 млрд-қа жеткен еді.

Доллар қайда сұранысқа ие

Қазан айында долларға сұраныстың төмендеуі 11 аймақта болды. Ең мықтысы – Түркістан облысында. Мұнда нетто-сату 7,7 млрд теңгеден 4,5 млрд теңгеге дейін төмендеді. Шығыс Қазақстан облысында да айтарлықтай құлдырау байқалады – 4,1-ден 2,3 млрд теңгеге дейін. Қазан айында аймақтағы сұраныс наурыз айынан бергі ең төменгі деңгейде болды.

Парламент сайлауына дейінгі және одан кейінгі теңге бағамы: сарапшыларға жүргізілген сауалнама

Сонымен қатар, үш аймақта америкалық валютаға деген қажеттілік артты, бұл кем дегенде ағымдағы жылдың басынан бері тіркелген ең жоғары мән:

Қостанай облысында – 8,4 млрд теңге
Қарағанды облысы – 8,9 млрд
Шымкент – 45,5 млрд

Шымкентте 6 ай қатарынан сұраныс артып келеді. Көк валютаны Алматыда ғана көбірек сатып алады. Қазан айында осы оңтүстік мегаполисте нетто-сату 58,5 млрд теңгені құрады. Осылайша, республика бойынша барлық нетто-сатылымдардың 60%-ға жуығы Қазақстанның екі қаласына ғана тиесілі.

Еуро қайта танымал бола бастады

Екінші ай қатарынан еуроға сұраныс жоғары деңгейде. Мәселен, қыркүйекте нетто-сату 32,5 млрд теңгені, қазанда – 27,3 млрд теңгені құрады және бұл осы айларда тарихта алғаш рет еуровалютаның орташа құны 500 теңгеден – тиісінше, 500,17 және 505,07-ден асты.

Айтпақшы, 2020 жылдың қазаны еуроға сұраныс өткен жылғы деңгейден жоғары болған екінші (қаңтардан кейін) ай болды.

2019 жылдың қазан айымен салыстырғанда нетто-сату 53,1%-ға немесе 9,5 млрд теңгеге өсті. Бірақ жыл қорытындысы бойынша динамика нашар: 10 ай ішінде қазақстандықтар еуропалық валютаны екі есе аз сатып алды, өткен жылы 300,6 млрд теңге болса, биыл 156,8 млрд теңге.

Еуроға деген сұраныс дәстүрлі түрде Алматыда жоғары. Қазан айында нетто-сату 10,6 млрд теңгені құрады. Алайда, бұл қыркүйектің деңгейінен 1,8 млрд теңгеге төмен. Бұл ретте үш өңірде 2020 жылы еуровалютаға деген сұраныс барынша жоғары болды:

Ақтөбе облысы — 1,3 млрд;
Павлодар — 1,3 млрд;
Солтүстік Қазақстан облысы — 548,4 млн.

Бір жылдың ішінде рубльге сұраныс үштен бір есеге артты

Екінші ай қатарынан Ресей рубліне сұраныс жоғары. Қазан айында оны сатып алған қазақстандықтар, рубльді сатқандарға қарағанда 67,5 млрд теңгеге артық жұмсады.

Коронавирустың екінші толқыны Павлодарға жетті, енді Петропавлға кезек келе ме?

Қыркүйек айында көрсеткіштер жоғары болды – 72 млрд теңге. Бірақ қазан айымен салыстырғанда өсім 35%-ды (50 млрд-тан) құрады. Айтпақшы, сұраныстың өсуіне рубльдің құнының төмендеуі де ықпал етуі мүмкін, қазан айында орташа айлық курс 5,53 теңгені құрады. Соңғы рет бұндай бағам 2018 желтоқсанында (5,51) болды.

Қазақстанның төрт аймағында рубльге деген қажеттілік 2020 жылы ең жоғары деңгейде болды. Мәселен, Шығыс Қазақстан облысында нетто-сату 11,7 млрд құрады, бұл республиканың барлық өңірлері арасындағы ең үлкен көрсеткіш.

Сонымен қатар өткен айда ШҚО тұрғындары сияқты рубльге ешкім көп қаражат жұмсамады. Павлодар облысында – 9,3 млрд теңге, Шымкентте – 3,5 млрд теңге, ал Қызылорда облысында – 270 млн теңге.

Сонымен қатар

Ақмола, Ақтөбе, Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан, Павлодар және Солтүстік Қазақстан облыстарында қазан айында рубль ең көп сұранысқа ие валютаға айналды. Қалғандары доллар сатып алуды жөн көрсе керек.
Алматы және Ақтөбе облыстарында еуроның нетто-сатылымы жоғары болды, ал доллар мен рубль қыркүйек айымен салыстырғанда аз сұранысқа ие болды.
Нұр-Сұлтан, ШҚО, Атырау және Маңғыстау облыстарында рубльге деген сұраныс өсті, бірақ қалған негізгі валюталардың сұранысы төмендеді.
Қарағанды, Батыс Қазақстан және Қостанай облыстарында еуро мен рубльге сұраныстың төмендеп, долларға сұраныс артты.
Қыркүйекпен салыстырғанда, тек 4 өңірде негізгі валюталардың жиынтық нетто-сатылымдары артты. Олар: Шымкент, Ақмола, Қызылорда және Солтүстік Қазақстан облысы.