Ресей vs АҚШ: жаңа әлемдік дағдарыс қарсаңында

Мәмілеге келе алмау

Айта кету керек, бұл оқиға халықаралық резонанс тудырса да, оның Ресей мен АҚШ арасындағы қауіпсіздік мәселелері бойынша келіссөздер процесіне әсері шектеулі болады. Жалпы, Ресейге берілген ресми құжаттың бірқатар ережелерін белгілі бір түрде Джо Байден әкімшілігінің өкілдері айтқан болатын.

Бұл, атап айтқанда, Украинадағы шабуылдаушы зымыран жүйелерін орналастырмау, Еуропадағы әскери жаттығулар мен маневрлер туралы ықтимал ымыраға келу, сондай-ақ қаруды бақылау жөніндегі ықтимал келісімдер туралы.
Алайда, Ресей үшін мұндай ұсыныстар екіұшты.

Алынған ресми жауапты бағалай отырып, Ресей СІМ басшысы Сергей Лавров Ресей үшін басты мәселе – НАТО-ны кеңейту туралы талап бойынша оң ілгерілеу байқалмады деп қорытындылады.

Сондықтан Ресей Федерациясының Сыртқы саясат ведомствосының желісі бойынша НАТО мен ЕҚЫҰ-ға ресми сауал жіберілді, онда бұл құрылымдар басқалардың қауіпсіздігі есебінен өз қауіпсіздігін нығайту міндетін қалай орындауға ниетті екенін түсіндіру талабы болды.

Келіссөз тығырығы

Осылайша, Ресей Федерациясы мен АҚШ дипломатиялық теннис ойынын жалғастыруда. Бір жағынан, Мәскеу мен Вашингтон бірден бірнеше жолда екі жақты байланыстарды едәуір жандандырғанын атап өткен жөн.

Біріншіден, 2022 жылдың 10-13 қаңтары аралығында Мәскеу мен Вашингтон өкілдерінің қатысуымен “марафон” өтті. Сонымен, Женевада Ресей-америкалық екіжақты келіссөздер, Брюссельде Ресей-НАТО Кеңесінің отырысы және Ресейдің Венада қатысуымен ЕҚЫҰ отырысы өтті.

Екіншіден, 21 қаңтарда Женевада Ресей СІМ басшысы Сергей Лавров пен АҚШ мемлекеттік хатшысы Энтони Блинкен кездесті. Телефон арқылы сөйлесу форматындағы қайталама консультациялар 1 ақпанда өтті.

Мұндай консультациялардың фактісі Ресей мен АҚШ қарым-қатынастарды күшпен түсіндіруге тырыспайды деп айтуға мүмкіндік береді. Екінші жағынан, кездесулердің оң динамикасы олардың сапасына әлі де енбейді. Екі мемлекет президенттерінің ықтимал жаңа кездесуінің де келіссөздер процесін тығырықтан шығаруға мүмкіндігі шектеулі.

Сонымен бірге, Ресей мен АҚШ арасындағы өзара тежеу мәселесін шешумен бірге Украина дағдарысын біріктіру мәселесі күрделене түсуде. АҚШ-тың 17 ақпанда алдын-ала жоспарланған Украина бойынша БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің отырысына қол жеткізе алуы Мәскеудің қатты наразылығын тудырды. Алайда, Донбастағы шиеленіс деңгейінің төмендеуі жағдайында да Ресей Федерациясы мен АҚШ-та қайшылықтардың себептері аз болатыны анық.

Батыс Ресей үшін қауіпсіздікті қамтамасыз етудің екінші аспектілері бойынша диалогты бастағысы келетінін көрсетеді. Алайда Мәскеу таңдалған ультиматумнан кетуге әлі дайын емес.

Сәтсіздік бағасы

Ерекше айтып өту қажет, АҚШ тарапынан қосымша санкциялар топтамасын енгізбей-ақ Украина төңірегіндегі ахуал Ресей үшін қымбатқа түсті.

Ел экономикасы жедел инфляцияға, валютаның құнсыздануына, қор нарығындағы құлдырауға тап болды. Сонымен, қаңтар айында жетекші ресейлік биржалық индекс шамамен 12,5% жоғалтты, бұл ресейлік компаниялардың жалпы капиталдандырылуына 8 трлн рубльге сәйкес келеді.

Сонымен қатар, “Украинаға басып кіруге” қатысты шиеленісті әсірелеу әлемдік экономикаға да әсер етеді. Мысалы, 23 биржалық тауарлардың котировкаларын ескеретін Bloomberg Commodity Spot Index жиынтық шикізат индексі өзінің тарихи рекордына жетті.

Ірі аналитикалық агенттіктер энергия, металл және ауылшаруашылық өнімдеріне бағаның одан әрі өсуін болжайды, бұл трендті ықтимал қақтығыстың салдарынан жеткізілімнің үзілу мүмкіндігімен байланыстырады. Шын мәнінде, мұнай фьючерстерінің құны барреліне $150 жетуі мүмкін, бұл ретте жаһандық инфляция қарқыны 7%-ға дейін артады.

Нәтижесінде шикізат тауарларына деген жоғары бағалар экспортқа бағдарланған экономикалар үшін тұрақтандырушы факторға айналмайды. Оның үстіне,

Америка Құрама Штаттарының экономикасы “Ресей шапқыншылығының” теріс факторына ұшырауы мүмкін

Осылайша, жыл басында АҚШ-тың негізгі қор индекстері пандемия басталғаннан кейін ең үлкен құлдырауды бастан өткерді. Геосаяси шиеленіс нарықтардың тұрақтылығына айқын әсер етеді.

Сонымен бірге, халықаралық сарапшылар егер АҚШ пен Ресей Украина бойынша бір-біріне қатысты өзара талаптарды кем дегенде ішінара алып тастаса, бұл дереу экономиканы қалпына келтіру процесін бастайды деп атап өтті. Сонымен, ресейлік акциялар нарығының өсу әлеуеті тек 32% құрайды, ал айтарлықтай құлдырау жағдайында – 42%. Америкалық қор нарығы өзінің рекордтық деңгейіне оралады.

Керісінше, Ресей — АҚШ-тың әскери саладағы одан әрі қарама-қайшылығы келесі әлемдік қаржы дағдарысының триггері бола алады. Сондықтан тараптар арасындағы өзара қолайлы ымыраға келу ықтималдығы артады.

Автор: Лидия Пархомчик, Әлемдік экономика және саясат институтының сарапшысы (ӘЭСИ)