Қырғызстандағы аза тұту күні: күн сайын 50 адамның қайтыс болуы қалыпты жағдайға айналды

Күніне 500-ден астам адамның вирус жұқтыруы және 50-інің қайтыс болуы қалыпты жағдайға йналды

Барлық саладағы сәтсіздік

Өткен айда ел халқы дәрі-дәрмектер мен медициналық жабдықтарды жеткізуде үлкен қиындықтарға тап болды. Әлеуметтік желілерде жарияланған әрбір екінші жарияланым көңіл айту немесе көмек сұрауға байланысты болды. Тыныш уақытта мемлекеттік құрылымдарға үміт артуға үйренбеген қарапайым азаматтар ғана бірігіп, дағдарыстан шыға алды.

Мемлекет пен бизнес, мигранттар және азаматтық қоғам тарапынан көрсетілген қаржылай көмек аурудың шыңын жеңуге көмектесті

Жедел жәрдем қызметін атқаратын еріктілер тобы құрылды: олар орындарға шығып, оттегі концентраторларын жеткізді, жұқтырғандарды «сұрыптаумен» айналысты.

Қырғызстанда 1 300-ден астам адам қайтыс болып, денсаулық сақтау жүйесі сәтсіздікке ұшырады. Ауруханалар мен тез арада ұйымдастырылған стационарларда орын жеткіліксіз болды. Бұл мәселені шешу үшін мұқтаж адамдарға тегін көмек көрсетілетін жеке күндізгі және түнгі ауруханаларды ашуға тура келді.

Дәрі-дәрмектердің жетіспеушілігі көптеген адамның наразылығын тудырды. Қажетті дәрі-дәрмектер бірнеше есе қымбаттады, оларды қарапайым дәріханаларда табу мүмкін болмады. Инфекция мен өлім-жітім бойынша статистика айдың соңында ғана төмендеді.

Эпидемия бақылаудан шығып, жалпыға бірдей карантин енгізілген кезде шенеуніктердің медициналық инфрақұрылымды дұрыс дайындамағаны белгілі болды

Кейін елдің премьер-министрі Кубатбек Боронов баспасөз конференциясы барысында:

«Кейбір елдер мыңдаған орындық аурухана салуға асықты. Біз бәрін көрдік. Бірақ біздің мемлекетіміздің экономикалық жағдайына байланысты біз өз жолымызбен жүруді шештік» деп мәлімдеді.

Үш айдан кейін Қырғызстан билігі 100 орындық жаңа стационарлар салуды ұйғарды. Бірақ Бішкек пен Ошта ғана екі стационар салынады.

Пневмония = коронавирус

Қырғызстанда коронавируспен күрес алаңдарында тағы бір қызықты оқиға болды. Ковид және «ауруханадан тыс пневмония» деп аталатын ауру бойынша жеке статистика жүргізген үкімет сандарды біріктіру туралы шешім қабылдады. Пневмонияны жұқтырғандар мен одан қайтыс болған адамдардың COVID-19 анықталғандардан көп екені белгілі болды.

Қырғызстан Орталық Азияда коронавирустан болатын өлім-жітім бойынша көшбасшы

31 шілдедегі жағдай бойынша елде 35 мыңнан астам адам вирус жұқтырған, оның 23 мыңы  сауығып кеткен, 1 364 азамат қайтыс болды.

Қырғызстан сөз бостандығымен қош айтысты

Ел президенті Сооронбай Жээнбеков жұртшылық қысым көрсеткендіктен, «Ақпаратты бұрмалау туралы» заңға қол қойған жоқ. Шамасы, биліктің рейтингісі төмендеп кеткендіктен  құжатты қайта қарауға жіберді.

«Ақпаратты бұрмалау туралы» заңды қырғыз парламентінің депутаты Гүлшат Асылбекова және оның әріптестері интернеттегі жалған ақпаратпен күресу үшін әзірледі. Оның айтуынша, жалған ақпарат тарату ұлттық қауіпсіздікке қауіп төндірді және мемлекет желідегі цензураны қолға алу керек.

Айтпақшы, заң бұрын Ресей Федерациясының Мемлекеттік Думасында қабылданған «Пакета Яровой» жобасының нашар көшірмесіне ұқсайды. Шынайы және жалған ақпаратқа түсінік берілгенімен, нақты ақпарат жоқ. Қырғызстан Республикасының Мәдениет, ақпарат және туризм министрлігінің шешімі бойынша әлеуметтік желілердегі парақшалар мен ақпарат агенттіктерінің сайттарын бұғаттау ұсынылды. Алайда заңда халықаралық ресурстарды қалай бұғаттауға болатыны  көрсетілмеген.

Жээнбековтің өзі Қырғызстанға осындай заң қажет екенін, бірақ ол жұртшылықтың пікірін ескере отырып толықтырылуы тиіс екенін айтты.

Facebook-те билікті сынға алғаны үшін тергеу

Алайда, жанжалды заң жобасын ратификациялау үшін репрессивті шараларды орындау қажет емес екені белгілі болды.

ІІМ мен ұлттық қауіпсіздік мемлекеттік комитеті әлеуметтік желілерде билікті сынаған көптеген азаматты жауап алуға шақырды

Мәселен, шілде айында Facebook-тегі саяси естеліктер мен карикатуралар жарияланған «Меместан» парақшасының әкімшісі тергеуге шақырылды. ІІМ-нің мәліметінше, ол билікті күшпен басып алуға шақыру туралы іс бойынша куәгер, ал оның интернеттегі қызметі «ұлттық қауіпсіздікке қауіп төндіреді».

Оқиға БАҚ-та жарияланды, құқық қорғау органдары қоғамның реакциясының арқасында блогерге айтарлықтай қысым көрсете алмады.

Екіншіден, жеке парақшаларда және көпшілік алдында биліктің жұмысын сынға алған қарапайым пайдаланушылар да тергеуге шақырылады

«Жээнбековтың импичменті үшін» тобының көптеген қатысушылары да тергелді,  тіпті оларды қорқытуға да тырысқан. Қоғамдық үкіметтік емес ұйымдар  жауап алуға шақыру туралы нұсқаулықты жариялауға мәжбүр болды.

Көпшілік биліктің сөз және пікір білдіру бостандығына қол сұғуын қорлау ретінде қабылдады. Белсенділер өз мәлімдемелерінде сөз бостандығы елдің соңғы 30 жылдағы жалғыз жетістігі екенін айтады.

Кесте бойынша сайлау

2020 жылдың күзінде Қырғызстандағы парламенттік сайлауға 44 саяси партия қатысуға дайын екенін білдірді. Сайлауға дайындық эпидемия мен бюджеттегі қаржы тапшылығына қарамастан жалғасуда.

Орталық сайлау комиссиясы партия кандидаттарына үгіт-насихат жұмыстарын бастауға және тіпті қайырымдылықпен айналысуға тыйым салды

Алайда, бұл әлеуметтік желілерде жекелеген саясаткерлердің  түрлі ақпараттық ресурстар арқылы PR жасауына кедергі келтірмейді.

Алдағы сайлаудың ерекшеліктері

Шамасы, бұл сайлау өте ерекше болады, өйткені күзде Қырғызстанда коронавирустың екінші толқыны болады деп болжам жасалып отыр. Сонымен қатар, партияның сайлауалды үгіт-насихатын негізінен онлайн режимде өткізу жоспарлануда.

Алдағы парламенттік сайлау Қырғызстан тарихындағы ең жанжалды және пасық саяси процестердің бірі болуы мүмкін

Өйткені, Қырғыз Республикасының бұрынғы президенті Жээнбеков пен Алмазбек Атамбаевтың қақтығысынан кейін елде билік вакуумы сақталған.

Социал-демократтардың ең күшті партиясы жойылды, басқа алып партиялар да құрылымдық дағдарысты бастан кешуде. Ал республика ресми түрде парламенттік басқару формасына ие.

Сонымен қатар, елде ортақ мақсаттары мен қағидаттары бар, жүйелік көзқарастағы партиялар қалыптаса алмады. Оның орнына бизнес мүдделердің негізге алған бірлестіктер құрылды. Мәселен Атамбаевтың бұрынғы серіктестері енді Жээнбековке қолдау білдіріп, әлеуметтік демократияны немесе тоталитаризмді ұстанатынына қарамастан, жаңа партиялардың құрамына кіруге тырысуда.

Плебисцит қарсаңында қазіргі парламент пен «техникалық» министрлер кабинеті үнемі «жоғарыға» алаңдап отыратын, қабілетсіз органдарға айналды.

Партиялар жастарды тарта отырып, өз құрамын жаңартуға тырысады

Үміткерлер арасында еріктілер, әншілер, актерлер мен спортшылар бар. «Сайлауалды» кандидаттардың тізімі мен және мандат алғаннан кейінгі қорытынды құрам айтарлықтай өзгеруі мүмкін.